1استاد و عضو هیات علمی گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران
2دانشیار و عضو هیات علمی گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران
3کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران
چکیده
در شرایط کنونی ایران توسعه صادرات غیر نفتی از مهم‌ترین مسائل سیاسی و اقتصادی است که نه تنها از دیدگاه ارزآوری آن، بلکه از نظر ایجاد اشتغال در داخل کشور از اولویت ویژه‌ای برخوردار است. واضح است که کشور پهناوری مانند ایران که از منابع سرشار طبیعی برخوردار است، باید بتواند با تولید و صدور محصولات غیر نفتی در دنیا، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شود. یکی از این منابع معادن قابل توجهی از سنگ‌های تزئینی است. ایران از لحاظ تنوع رنگ، گوناگونی انواع سنگ، مقاومت و غیره از کشورهای داراری ذخایر ارزشمند است. اما نتوانسته است علیرغم منابع غنی سنگ، جایگاه مطلوبی در زمینه صادرات این محصول در دنیا کسب نماید. با توجه به ضرورت موضوع، این پژوهش به منظور بررسی عوامل کلیدی موفقیت شرکت‌های صادرکننده سنگ‌های تزئینی ایران انجام شده است. پژوهش از بعد هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی پیمایشی است. برای جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبه با خبرگان و پرسشنامه استفاده شده است. جامعهۀ آماری پژوهش شامل شرکت‌های صادرکننده سنگ تزئینی در استان تهران هستند. چون این پژوهش با استفاده از روش AHP انجام پذیرفته و این روش مبتنی بر نظر خبرگان است، حجم نمونه با استفاده از اطلاعات انجمن سنگ ایران 28 شرکت محاسبه شد که در نهایت به 21 پرسشنامه پاسخ داده شد. تجزیه تحلیل اطلاعات با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP انجام شد. ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای گسترده و بررسی مدل‌های متعدد در زمینه شناسایی عوامل کلیدی موفقیت و عوامل موثر بر عملکرد صادراتی، بر اساس مدل استویان و همکاران عوامل کلیدی موفقیت در صادرات به طور کل مشخص شده و در نهایت از طریق مصاحبه‌های جامع با تعدادی از خبرگان صنعت، تعداد22 عامل کلیدی شناسایی شدند و سپس پرسشنامه‌ای بر اساس ماتریس‌های مقایسات زوجی طراحی گردید. پس از جمع‌آوری پرسشنامه‌ها عوامل با استفاده از روش AHP اولویت‌بندی شدند. بر اساس یافته‌های تحقیق، عوامل ادراک مدیر از صادرات، تجربه بین‌المللی مدیر، شناخت مدیر از تجارت بین‌الملل، تسلط مدیر به زبان خارجی، عوامل تولید مناسب، نیروری انسانی ماهر در تولید و صادرات، موانع تجاری، محیط سیاسی-قانونی، میزان تقاضا در بازارهای خارجی و سیستم بانکی و محیط اقتصادی به ترتیب اولویت‌های اول تا دهم را به خود اختصاص دادند.
فتحی. یحیی، "شناسایی مزیت‌های نسبی و اولویت‌بندی بازارهای هدف صادراتی سنگ‌های تزئینی ایران"، پژهشنامه بازرگانی، شماره 22، 1381.
فهیمی فر. جمشید، "بازار جهانی سنگ‌های تزئینی و سهم صادراتی ایران" انتشارات موسسه مطالعات و پژوهشهای وزارت بازرگانی، 1376.
قدسی پور.سید حسن، "مباحثی در تصمیم‌گیری چند معیاره، فرآیند تحلیل سلسله مرتبی AHP"، انتشارات دانشگاه امیر کبیر، 1385.
مومنی.منصور، شریفی سلیم.علیرضا، "مدل‌ها و نرم افزارهای تصمیم‌گیری چند شاخصه"، ص1-68، 1391.
Albaum,G.Strandscov.J, Duerr.E.(2004).”International Marketing And Export Management”, Addison-Wesley,Workingham.
Baldouf. Artur And Cravens. David W, And Wanger.Udo (2002), Examining Determinants Of Export Performance In Small Open Economies, Journal Of World Business,Vol 35,Issue 1.
Bilkey, Warren J.(2005),”An Attempted Integration Of The Literature On The Export Behavior Of Firms”.Journal Of International Business Studies 9(1).
Cavusgil .Tammer, Jacob Naor. (1987), ”Firm Management Characteristics As Discriminators Of Export Marketing Activity”. Joufrnal Of Business Research 15.
Czinkota, M.R.(1996) .”Why National Export Promotion?”,International Trade Forum,Vol.2.
Dagdeviren .M, Yavuz.S ,Kilinc.N , Weapon, (2007),”Assessment Indicators To Determine Important Export Companies In The Petrochemical Industry With The Dea,Ahp Environment”,Expert Systems With Appliciantions,Accepted Manuscript.
Destination International Marketing Review. Emerald Group Publishing Limited,Vol.21,No.6,P.537.
Guan.J,Ma.N.(2003),Innovative Capability And Export Performance Of Chinese Firms,Technovation,No.23,P 737-747.
Hsin-Hug Wu,Yung-Tai Tang,”A Case Of Applying Importance-Performance Analysis In Identifying Key Success Factors To Develop Marketing Strategies” Research Note,Published Online: 17July 2009.
Ketelhöhn .Werner,” What Is A Key Success Factor?”Original Research Article European Management Journal, Volume 16, Issue 3, June 1998, Pages 335-340.
Koksal,M.H.(2008).How Export Marketing Research Affects Company Export Performance. Marketing Inteligence And Planning 416-430.
Leonidou, Leonidas C,Katsikeas, Constantine S,Samiee, Saeed(2002), Marketing Strategy Determinants Of Export Performance, A Meta Analysis, Journal Of Business Research,No.55,P 51-67.
ابتدای صفحه