حقوق رقابت و تنظیم‌گری بازار؛ بررسی و شناسایی عوامل مؤثر بر تسهیل رقابت و منع انحصار در صنایع خدمات عمومی

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دکتری، حقوق عمومی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

3 کارشناسی ارشد، مدیریت کسب و کار، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

امروزه با توجه به بروز تحولات گوناگون در زمینه حکمرانی دولت‌های حقوقی، این گزاره که بهبود وضعیت رقابت اقتصادی در هر جامعه سیاسی مستلزم وجود شرایط فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است، امری غیرقابل انکار و خدشه‌ناپذیر است. با این توضیح، لازم است علاوه بر توجه ویژه به عوامل چهارگانه مورد اشاره در بررسی وضعیت رقابت اقتصادی در هر یک از جوامع سیاسی، نسبت به شناسایی عوامل مؤثر بر تسهیل رقابت و منع انحصار اقدام نمود. از این‌رو در این پژوهش ضمن بهره‌گیری از ابزارهای تحقیق مشاهده و مصاحبه از مرور نظام‌مند ادبیات با هدف مطالعه در حوزه رقابت اقتصادی به بررسی این عوامل بسیار مهم و مؤثر در زمینه تسهیل رقابت و منع انحصار در صنایع خدمات عمومی و ارائه پیشنهادهای مؤثر استفاده شده است. با توجه به یافته‌های پژوهش در مقاله حاضر، مهم‌ترین عوامل مؤثر بر تسهیل رقابت و منع انحصار در صنایع خدمات عمومی را می‌توان در قالب 10 گروه مجزا شامل: وجود نهادهای حافظ رقابت و تنظیم‌گر، وجود نهادهای سیاست‌گذار، وجود نهادهای برنامه‌ریز در حوزه رقابت، تصویب قوانین و تنظیم مقررات در حوزه رقابت و تنظیم‌گری بازار، پیش‌بینی ضمانت اجراهای مؤثر و کارآمد، تضمین استقلال ساختاری و مالی نهادهای حافظ رقابت و تنظیم‌گر، اعمال نظارت مناسب از سوی نهادهای حافظ رقابت و تنظیم‌گر، توجه به عوامل زمانی و مکانی در تنظیم‌گری و تنظیم مقررات در حوزه رقابت، عزم جدی و اراده مقتدرانه متولیان نهادهای حافظ رقابت و تنظیم‌گر در برخورد با اقدامات و رویه‌های ضدرقابتی، نهادینه شدن فرهنگ رقابت‌پذیری در جامعه و التزام درونی بازیگران بازار به رعایت رقابت سالم و منصفانه تقسیم و طبقه‌بندی نمود.
لذا، در صورت وجود حداکثری عوامل مورد شناسایی قرار گرفته در این پژوهش در هر نظام حقوق رقابت، می‌توان ظهور رقابت سالم و منصفانه در بازار، کاهش اقدامات و رویه‌های ضدرقابتی بازیگران بازار، افزایش کارایی، تخصیص بهینه منابع و افزایش سطح رفاه اجتماعی شهروندان را انتظار داشت. در نظام حقوق رقابت ایران که عملاً با تصویب قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی مصوب سال 1389 شکل و قوام جدیدی یافته است، در ذیل فصل نهم با عنوان «تسهیل رقابت و منع انحصار» به‌طور پراکنده اشاراتی به برخی از این عوامل راه‌گشا و با اهمیت در زمینه تسهیل رقابت و منع انحصار شده است که بی‌شک با توجه به عدم جامعیت آن‌ها و نیز عدم اتخاذ رویکرد نظام‌مند و کل‌نگر به مقوله رقابت اقتصادی و تنظیم‌گری بازار نیازمند اصلاح و بازنگری بر اساس یافته‌ها و راه‌کارهای ارائه شده در این پژوهش می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Competition law and Market regulatory; Investigating and Identifying the Factors Affecting the Facilitation of Competition and the Prohibition of Monopolies in the Public Utilities

نویسندگان [English]

  • Morteza Asgharnia 1
  • Arman Ahmadizad 2
  • Rozhin Farhadi 3
1 PhD, Public Law, University of Tehran, Tehran, Iran
2 , Assistant Professor, Business Administration, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
3 Masters of Business Administration, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
چکیده [English]

Today, given the various developments in the field of the rule of legal states, the proposition that improving the state of economic competition in any political society requires the existence of cultural, economic, social and political conditions is undeniable and inviolable. With this explanation, it is necessary In addition to paying special attention to the four factors mentioned in the study of economic competition in each of the political societies, to identify the factors affecting the facilitation of competition and the prohibition of monopoly. Therefore, in this study, while utilizing the research tools of observation and interviews from systematic literature reviews with the aim of studying in the field of economic competition to examine these very important and effective factors in facilitating competition and preventing monopolies in the public service industry used. According to the findings of the research in this article, The most important factors affecting the facilitation of competition and prohibition of monopoly in public service industries can be in the form of 10 separate groups included: The existence of competition protection and regulatory institutions, the existence of policy-making institutions, The existence of planning institutions in the field of competition, Approving laws and setting regulations in the field of competition and market regulation, Predicting the guarantee of effective and efficient executions, Guaranteeing the structural and financial independence of competition protection and regulatory institutions, Applying appropriate supervision by competition protection and regulatory institutions, Paying attention to time and place factors in regulating and setting regulations in the field of competition, The serious determination and powerful will of the trustees of competition protection and regulatory institutions in dealing with anti-competitive actions and procedures, The institutionalization of the culture of competitiveness in the society and the internal commitment of the market players to comply with healthy and fair competition divided and classified. Therefore, if there is a maximum of the factors identified in this research in each competition law system, one can witness the emergence of healthy and fair competition in the market, reducing the anti-competitive actions and procedures of market players, increasing efficiency, optimal allocation of resources and increasing the level of social welfare. It was citizens. In Iran's competition law system, which has actually gained a new form and consistency with the approval of the Law on the Implementation of General Policies of Article 44 of the Constitution approved in 2010, Under the ninth chapter titled "Facilitating Competition and Prohibiting Monopoly" some of these pioneering and important factors in the field of facilitating competition and prohibiting monopoly have been sporadically mentioned. due to their lack of comprehensiveness and lack of adopting a systematic and holistic approach to the category of economic competition and market regulation, it needs to be revised based on the findings and solutions presented in this research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competition Law / Regulation / Facilitation of Competition / Prohibition of Monopolies / Public Utilities

مراجع

اصغرنیا، مرتضی و محمود باقری. (1392). «انحصار و رقابت؛ تأملی بر لزوم فعالیت نهادهای تنظیم‌کننده مقررات بخشی». اندیشه‌های حقوق خصوصی، 1 (1)، 31-59.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1387). «مقدمه عمومی علم حقوق». تهران، انتشارات گنج دانش، ص 8.
حسینی، سیدشمس‌الدین و افسانه شفیعی. (1386). «اثر قانون رقابت بر تسهیل رقابت، رقابت‌مندی و استاندارد زندگی». فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 45، 281-245.
خدادادکاشی، فرهاد؛ سمانه نورانی‌آزاد و مرضیه اسحاقی‌گرجی. (1395). «اندازه رقابت، انحصار و الگوی رفتاری در بخش صنعت ایران با استفاده از رویکرد غیرساختاری». فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 81، 1-29.
راسخ، محمد. (1385). «ویژگی‌های ذاتی و عرضی قانون». بخشنامه مجلس و راهبرد، 51، 13-40.
عسگری، محمد حسین؛ ولی‌الله آئینه‌نگینی و علی زارع. (1397). «بررسی حقوق رقابت در قوانین و مقررات جهان و ایران با تمرکز بر بازار برق». نشریه علمی انرژی ایران، 21 (3)، 47-86.
قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی مصوب سال 1389 مجلس شورای اسلامی.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
قانون اصلاح قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی مصوب سال 1397 مجلس شورای اسلامی.
کاتوزیان، ناصر. (1387). «کلیات حقوق: نظریه عمومی». تهران، انتشارات شرکت سهامی انتشار، 151-152.
کاتوزیان، ناصر. (1393). «مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران». تهران، انتشارات شرکت سهامی انتشار، چاپ نود و سوم؛ 54-55.
نامداری، سمیه؛ کامران عادلی و سلیمان محمدی لیمایی. (1398). «رقابت، انحصار و تمرکز در بازار واردات خمیر چوب و کاغذ بازیافتی ایران». مجله صنایع چوب و کاغذ ایران، 10(1)، 101-113.
Aisyah, D. K. (2019). Praktik Monopoli Dan Persaingan Usaha Tidak Sehat Terhadap Pelaku Usaha Di Pasar Tradisional. 3,(2), 13.
Asgari M H, Ayeneh Negini V, Zare A. (2018). “Rules and Regulations on Competition Rights in Electricity Markets: A Comparative Study”. Iranian Journal of Energy, 21 (3) :47-86. (In Persian).
Asgharnia, M., & Bagheri, M. (2013). “Monopoly and Competition; A reflection on the necessity of the activity of regulatory institutions of sector regulations”. Private Law Thoughts Quarterly, 1(1), 31-59. (In Persian).
Constitution of the Islamic Republic of Iran. (In Persian).
Conway, P., & Nicoletti, G. (2006). Product market regulation in the non-manufacturing sectors of OECD countries: Measurement and highlights (Economics Department Working Papers number 530). Paris: OECD.
Dabbah, M. M. (2011). “The relationship between competition authorities and sector regulators”. The Cambridge Law Journal, 70(1), 113-143.
Denyer, D., & Tranfield, D. (2009). Producing a systematic review, Buchanan, D.A. and Bryman, A., (Eds), The Sage Hand-Book of Organizational Research Methods, Sage Publications, London, 671-689.
Duwi, H., & Ismail, Z. J., & Hal-Hal, Y. D., & Dalam U. U. (2008). Anti Monopoli dan Persaingan Usaha Tidak Sehat (Universitas Islam Riau Fakultas Hukum, 2008): 12.
Ganslandt, M. (2015). Chapter 7 Intellectual Property Rights and Competition Policy. In Intellectual Property, Growth and Trade. Published online: 12 Mar 2015; 233-261.
Gerber, D, J. (2020). Competition Law and Antitrust: A Global Introduction and Guide. Print ISBN-13: 9780198727477.
Gleeson, N., & Walden, I. (2021). Facilitating Competition in the Cloud. In book: Cloud Computing Law, 477-500.
Glosbe. https://glosbe.com/en/en/sectoral%20regulator.
Gouri, G. (2020). “Convergence of competition policy, competition law and public interest in India”. Russian Journal of Economics, 6(3), 277-293.
Harold, L. W. (2004). Basic and Advanced Regulatory Control: System Design and Application, 2nd Edition, The Instrumentation Systems and Automation Society (ISA), Library of Congress, United States of America, 183-184.
Hosseini, S. Sh., & Shafiei, A. (2016). “Effect of Competition Law on Facilitating Competition, Competitiveness and Standard of Living”. Iranian of Journal trade studies quarterli, 45, 245-281. (In Persian).
Ida Nuraini. (2016). Pengantar Ekonomi Mikro, 7 ed. (Malang: UMM Press, 2016): 108.
Imamul, A., Ayatullah Khomaeni, & Akbar, W. (2007). Membuka Cakrawala Ekonomi (Bandung: PT. Setia Purna Inves, 2007): 54.
International Competition Network (ICN). (2014). Explaining the benefits of competition to the government and the legislator.
International Competition Network (ICN). (2015). Advocacy Working Group Report, Competition Culture Project, 14th ICN Annual Conference, Sydney, 29 April – 1 May 2015, 11.
Jafari Langroudi, M. J. (1387). General Introduction to the Science of Law. Tehran, Ganj Danesh Publications, 8. (In Persian).
Jilke, S. (2015). Essays on the Microfoundation of Competiton and Choice in Public Service Delivery. PhD diss.: Erasmus University Rotterdam.
Jun, S., & Musdholifah, B., & Edisi, B. (2018). Teori Ekonomi (Pendekatan Mikro) Berbasis Karakter, 1 ed. (Yogyakarta: Deepublish, 2018): 30.
Katouzian, N. (2013). Introduction to the science of law and the study of Iran’s legal system. Tehran, Publications of the Joint Stock Publishing Company, 93rd edition; 55-54. (In Persian).
Katouzian, N. (2017). Generalities of Law: General Theory. Tehran, Publications of the Joint Stock Publishing Company, 151-152. (In Persian).
Khodadad kashi, F., Nouraniazad, S., Eshaghi, G. M. (2017). “The extent of competition, monopoly and behavioral pattern in Iran’s industries using non-structural Approach”. Iranian of Journal trade studies quarterli, 21(81), 1-30. (In Persian).
Larkin, P. (2016). competition policy. Encyclopedia Britannica,https://www.britannica.com/topic/competition-policy.
Law amending the law on the implementation of general policies, Article 44 (44) of the Constitution approved in 2018 by the Islamic Council. (In Persian).
Law on the Implementation of General Policies, Article 44 (44) of the Constitution approved in 2010 by the Islamic Council. (In Persian).
Mashur, M. (2014). Praktek Monopoli dan Persaingan Usaha, 7, no. 2: 14; Ernethesia Jelita Aritonang, Pengaruh Pasar Monopoli Di Indonesia, June 2020, 8.
Mateus, A. M. (2007). “Why Should National Competition Authorities be Independent and How Should They Be Accountable?”. European Competition Journal, 3(1), 17-18.
Namdari, s., Adeli, K., & Mohammadi Limae, S. (2019). “Competition, Monopoly and Concentration in Wood Pulp and Recovered Paper Import Market of Iran”. Iranian Journal of Wood and Paper Industries, 10 (1), 101-113. (In Persian).
Niamh, G., & Ian, W. (2021). Facilitating Competition in the Cloud. In: Cloud Computing Law. Second Edition. Edited by Christopher Millard, Oxford University Press. © The several contributors 2021. DOI: 10.1093/oso/9780198716662.003.0014.
Office Of Fair Trading (OFT). (2011). Public bodies and competition law A guide to the application of the Competition Act 1998.
Organisation for Economic Co-operation and Developmen (OESD). (2010). Better Regulation in Europe: United Kingdom, P: 37.
Organisation for Economic Co-operation and Developmen (OESD). (2018). The Governance of Regulators Creating a Culture of Independence PRaCTICal GuIdanCe aGaInsT undue InfluenCe.
Petru, C. (2011). Monopoly: advantages and disadvantages. 1-6.
Posner, R. (2001). Antitrust Law. Chicago: University of Chicago Press.
Rasakh, M. (2016). Intrinsic and Transverse Features of Law, Majlis and Strategy Circular, No. 51, 13-40. (In Persian).
Seuring, S. & Muller, M. (2008). “From a literature review to a conceptual framework for sustainable supply chain management”. Journal of Cleaner Production, 16 (15), 1699-1710.
Stucke, M. E. (2013). “Is competition always good”. Journal of Antitrust Enforcement, 1(10), 162–197.
United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD). (2016). The benefit of competition policy for consumers.
Wikipedia. (2018). Regulatory agency, https://en.wikipedia.org/wiki/Regulatory_agency. Accessed: February, 1, 2018.
Working Group Report. (2015). Competition Culture Project, 14th ICN Annual Conference, Sydney, 29 April – 1 May 2015, P: 11.
World Economic Forum. (2018). The Global Competitiveness Report 2017-2018.
 
 
بررسی‌های بازرگانی
دوره 21، شماره 119 - شماره پیاپی 119
خرداد و تیر 1402
صفحه 45-74

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 31 اردیبهشت 1401
  • تاریخ بازنگری: 26 تیر 1401
  • تاریخ پذیرش: 30 مرداد 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار