ارائه الگوی بازارگرایی برای شرکت‌های دانش بنیان ایران

محمددوست, کاظم; سعیدنیا, حمید رضا; راه چمنی, احمد

doi:10.22034/bs.2022.247031

ارائه الگوی بازارگرایی برای شرکت‌های دانش بنیان ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

² دانشیار، گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران شمال، ایران

³ استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

10.22034/bs.2022.247031

چکیده

هدف پژوهش حاضر، کشف سازه‌ها و ابعاد بازارگرایی به منظور طراحی و معرفی الگوی بومی و رویکرد خاص بازارگرایی برای شرکت‌های دانش‌بنیان ایران است. رهیافت این پژوهش کیفی و از نوع اکتشافی است و شامل مطالعه اسناد و مدارک، مرور ادبیات نظری، انجام مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبه با خبرگان و صاحبان شرکت‌های دانش‌بنیان ایران می‌باشد و در آن از روش نظریه زمینه‌ای و قابلیت‌های نرم‌افزار MAXQDA 2020 برای پیشبرد امر تحقیق بهره گرفته شده است. با مدیران دوازده شرکت‌ دانش‌بنیان تولیدی نوع یک، مصاحبه عمیق، نیمه‌ساختار یافته و نیمه منظم انجام شده است که از یک جامعه آماری دارای 352 شرکت عضو، به‌صورت نمونه‌گیری هدف‌مند یا معیار محور انتخاب شده‌اند. کدهای اساسی، نظری و هسته‌ای این مصاحبه‌ها، در فرایند کدگذاری باز، محوری و گزینشی استخراج شده‌اند.
از آنجا که تمامی مطالعات پژوهشی مبتنی بر یک چارچوب نظری، مدل مفهومی یا نقشه ذهنی است که متغیرهای تحقیق و روابط علّی میان آن‌ها را تبیین می‌کند، پژوهش حاضر با بهره‌گیری از یک لنز نظری پراگماتیستی و رویکرد کثرت‌گرایی نشان می‌دهد که میان سازه بازارگرایی و سازه‌های آشفتگی بازار، آشفتگی تکنولوژیکی و شدت رقابت به‌عنوان پیشایندهای بازارگرایی و نیز با عملکرد کسب و کار به‌مثابه پسایند بازارگرایی پیوند همکنشی وجود دارد.
این پژوهش در تلاش است تا به منظور سازگاری شرکت‌های دانش‌بنیان ایران با جوهره پویا و غیرایستای عصر پرچالش فرارقابتی کنونی، برای نخستین بار الگویی از بازارگرایی را برای شرکت‌های دانش‌بنیان ایران شناسایی کند. بر اساس یافته‌های پژوهش، سازه بازارگرایی در مدل بومی شرکت‌های دانش‌بنیان ایران دارای ابعاد مشتری‌گرایی، رقیب‌گرایی، هماهنگی میان‌کارکردی، نوآوری‌گرایی، آینده‌گرایی و یادگیری‌گرایی است.

کلیدواژه‌ها

بازارگرایی/ مشتری‌گرایی/ رقیب‌گرایی/ آینده‌گرایی/ یادگیری‌گرایی/ نوآوری‌گرایی

عنوان مقاله [English]

Presentation of Market Orientation (MO) Model for Knowledge-based Companies in Iran

نویسندگان [English]

Kazem Mohammaddoost ¹
Hamid Reza Saeedniya ²
Ahmad Rahchamani ³

¹ Department of Business Management, Qazvin Branch, Faculty of Management and Accounting, Islamic Azad University, Qazvin, Iran

² Associate Prof, Department of Business Management, Tehran North Branch, Faculty of Management and Accounting, Islamic Azad University, Tehran North, Iran

³ Assistant Prof, Department of Business Management, Qazvin Branch, Faculty of Management and Accounting, Islamic Azad University, Qazvin, Iran

چکیده [English]

The purpose of this research is to discover the structures and dimensions of market orientation in order to design and introduce an indigenous model and a specific market orientation approach for Iranian knowledge-based companies. The approach of this research is qualitative and exploratory type and includes studying documents, reviewing theoretical literature, conducting library studies and interviewing experts and owners of knowledge-based companies in Iran and have been used from capabilities of Groudnded Theory (GT) method and MAXQDA 2020 software to advance the research. With managers of 12 production type one of knowledge-based companies were conducted deep, semi -structured and semi-regular interviews which were selected from a statistical population of 352 member companies, as purposive sampling or criterion based sampling. The substantive, theoretical and core codes of these interviews have been extracted in the process of open, axial and selective coding. Since all research studies are based on a theoretical framework, conceptual model or mind map that explains the research variables and the causal relationships between them, the present research uses a pragmatic theoretical lens and a pluralistic approach to show that there is an interactive link between the construct market orientation and structures of market turbulence, technological turbulence and the competition intensity as a antecedents of market orientation and also with the business performance as a consequence of market orientation. This study tries to identify a pattern of market orientation for Iranian knowledge-based companies for the first time in order to adapt this companies to the dynamic and non-static essence of the era of cross-competitive challenge. Based on the research findings, the market orientation construct in the indigenous model of Iranian knowledge-based companies has the dimensions of customer orientation, Competitor Orientation, Inter-functional Coordination, Future Orientation, Innovation Orientation and Learning Orientation.

کلیدواژه‌ها [English]

Market Orientation / Customer Orientation / Competitor Orientation / Future Orientation
Learning Orientation / Innovation Orientation

مراجع

حافظ‌نیا، محمدرضا. (1382). «مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی»، انتشارات سمت.

محمدپور، احمد. (1389). «فرا روش»، جامعه شناسان.

محمدپور، احمد. (1389). «روش تحقیق»، جامعه شناسان.

محمدپور، احمد. (1392). «ضد روش»، جامعه شناسان، جلد 1 و 2.

Argyris, Chris and Schön, Donald (1978), Organizational Learning: A Theory of Action Perspective, Addison-Wesley Publishing Company.

Day, George S. (1990), Market-driven strategy: Processes for creating value. New York: The Free Press.Day,

Day, George (1994). The Capabilities of Market-Driven Organizations. Journal of Marketing 58(4).

Day, G. S. (1998). What does it mean to be market-driven? Business Strategy Review, 9.

Deng, S. and Dart, J. (1994), “Measuring market orientation: a multi-factor, multi-item approach”, Journal of Marketing Management, Vol. 10 No. 8.

Deshpande, Rohit R.et al. (1993), Corporate Culture, Customer Orientation, and Innovativeness in Japanese Firms: A Quadrad Analysis. Journal of International Marketing, 7

Deshpande, Rohit and J. U. Farley (1998), “Measuring Market Orientation: Generalization and Synthesis,” ournal of Market-Focused Management. Journal of Market-Focused Management

Dursun & Kilic (2017). Conceptualization and Measurement of Market Orientation: A Review with a Roadmap for Future Research.

Fullerton, R.A. (1988), “How modern is modern marketing? Marketing’s evolution and the myth of the production era”, ournal of Marketing, Vol. 52, No. 1,pp. 108-125.

Jaworski, Bernard, J., & Kohli, A. (1990). Market Orientation: The Construct, Research Propositions, and Managerial Implications. Journal of Marketing, 54.

Jaworski, Bernard, J., & Kohli, A. and Ajith Kuma (1993). MARKOR: A Measure of Market Orientation. Journal of Marketing Research, 30.

Hamel, Gary, and Prahalad, C. K. (1994). Competing for the Future.

Harris, L.C. (2000), “The organizational barriers to developing market orientation”, European Journal of Marketing, Vol. 34.

Harris, L. C. (2001). Market orientation and performance: Objective and subjective empirical evidence from UK companies. The Journal of Management Studies, 38.

Hooley, G. et al. (2003). Market orientation in the service sector of the transition economies of central Europe. European Journal of Marketing, 2003, vol. 37, no. 1/2.

Houston, F.S. (1986) ‘The marketing concept: what it is and what it is not’, Journal of Marketing, Vol. 50, No. 2.

Gatignon and Xuereb. (1997), Strategic orientation of the firm and new product performance

Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. ECTJ

Kirca, A.H., Jayachandran, S. and Bearden, W.O. (2005), “Market orientation: a meta-analytic review and assessment of its antecedents and impact on performance”, Journal of Marketing, 69 (2).

Narver, John and Slater, Stanley & B, Tietje (1990). Creating a Market Orientation.

Narver, John and Slater, Stanley (1990). “The effect of a market orientation on business profitability”, Journal of Marketing, Vol. 54 No. 4.

Narver, John and Slater, Stanley. (1998), “Customer-led and market-oriented: let’s not confuse the two”, Strategic Management Journal, Vol. 19 No. 10.

Raaij and Stoelhorst (2008). The Implementation of a Market Orientation: A Review and Integration of the Contributions to Date.