مسئولیت ناشی از گفتگوهای موازی در انعقاد قراردادهای بازرگانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران، ایران

چکیده

هنگام گفتگوهای مقدماتی برای انعقاد قراردادهای بازرگانی، همواره این احتمال وجود دارد که یکی از طرفین، به گفتگوها با طرف مقابل اکتفا نکند و همزمان، راجع به قرارداد بازرگانی موردنظر خود، با سایر اشخاص نیز در حال گفتگو باشد. پذیرش و اعمال اصل آزادی قراردادی در نظام حقوقی کشورهای مختلف، اقتضا دارد که علیالاصول، شخصی که گفتگوهای موازی را انجام داده، مسئولیتی متحمل نگردد. با این حال، در برخی موارد ممکن است گفتگوکننده موازی، طبق ضوابط مسئولیت قراردادی و یا مسئولیت خارج از قرارداد، مسئول قلمداد شود. اگر در گفتگوهای مقدماتی، یکی از طرفین یا هر دو تعهد کرده باشند که برای مدت معین، راجع به قرارداد موضوع گفتگوها با شخص ثالث گفتگوی موازی نکنند، عدم اجرای این تعهد، موجب مسئولیت قراردادی خواهد بود. در فرض عدم وجود چنین تعهدی، تقصیر در گفتگوهای موازی، میتواند موجب مسئولیت خارج از قرارداد شود. هر دو نوع این مسئولیت که در حقوق برخی کشورها مانند فرانسه و انگلیس صراحتاً مورد پذیرش قرار گرفته است، حسب مورد، با ضوابط و اصول حاکم بر مسئولیت قراردادی و خارج از قرارداد در حقوق ایران نیز سازگار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Liability Arising from Parallel Negotiations in Concluding Commercial Contracts

نویسنده [English]

  • Seyed Ali Khazaei
Assistant Professor Department of Private Law Faculty of Law and Political Science Kharazmi University Tehran Iran
چکیده [English]

During the preliminary negotiations for concluding commercial contracts, it is possible that one of the parties does not content to the negotiations with the other party and at the same time, discuss the desired commercial contract with other persons; because parallel negotiations make it possible to obtain goods and services with more desirability. Acceptance and application of the principle of freedom of contract in the legal system of different countries requires that, in principle, a person who has conducted parallel negotiations not be held responsible. However, in some cases, the parallel negotiator may be held liable under the rules of the contractual or non-contractual liability. If in the preliminary negotiations, one or both parties have undertaken not to negotiate in parallel with the third party for a certain period of time, the non-fulfillment of this obligation will result a contractual liability. In the absence of such an obligation, fault in parallel negotiations can result non-contractual liability. Both types of liability, which are explicitly accepted in the law of some countries, such as France and Britain, are, as the case may be, compatible with the rules and principles governing contractual and non-contractual liability in Iranian law.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Parallel Negotiations / Good Faith
  • Fault / Preliminary Agreement / Contractual Liability
ابن منظور، جمال‌الدین ابوالفضل محمد بن مکرم. (1414). «لسان العرب»، جلد هفتم، انتشارات دارالفکر، صفحه 329.
اسکینی، ربیعا. (1377). «حقوق تجارت: شرکت‌های تجاری، جلد دوم»، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، صفحه 85.
امامی، سید حسن. (1377). «حقوق مدنی، جلد چهارم»، کتابفروشی اسلامیه، تهران، صفحه 158.
انصاری، مرتضی بن محمد امین. (بی‌تا). «منیه الطالب»، جلد دوم، مکتبه المحمدیه.
باریکلو، علیرضا. (1391). «مسئولیت مدنی در حقوق تجارت بین‌الملل»، جزوه درسی دوره کارشناسی ارشد حقوق تجارت بین‌الملل پردیس قم دانشگاه تهران، صفحه 32.
بهرامی احمدی، حمید. (1381). «کلیات عقود و قراردادها: حقوق مدنی 3»، نشر میزان صفحه 175.
بهرامی احمدی، حمید. «کلیات عقود و قراردادها: حقوق مدنی 3»، پیشین، ص 176.
توحیدی، محمد علی. (1368). «مصباح الفقاهه فی المعاملات: من تقریر بحث السید ابوالقاسم الخوئی»، جلد دوم، انتشارات وجدانی، صفحه 142.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1369). «دوره حقوقی مدنی: حقوق تعهدات»، جلد اول، انتشارات دانشگاه تهران صفحه 200.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1382). «صد مقاله در روش تحقیق علم حقوق»، تهران، کتابخانه گنج دانش، ص 117.
خزائی، سیدعلی. (1395). «مسئولیت پیش‌قراردادی؛ شرایط تحقق و زیان‌های قابل جبران»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، سال هفدهم، شمارة اول (پیاپی 43)، صفحه 109.
خزائی، سیدعلی. منبع پیشین، صفحه 112.
ذاکر صالحی، غلامرضا. (1383). «شروط ابتدایی و تطبیق آن با قراردادهای نامعین»، مجله مقالات و بررسی‌های دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، دوره 37، شماره 4.
روستا، احمد و عبدالحمید ابراهیمی و داور ونوس. (1389). «مدیریت بازاریابی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)»، صفحه 50.
سعادت مصطفوی، سید مصطفی. (1383). «ضمانت اجرای تخلف از شرط ترک فعل حقوقی»، مجله دین و ارتباطات، شماره 24، صفحه 171 به بعد.
 سعادت مصطفوی، سید مصطفی. منبع پیشین، صفحه 198.
سید جوادین، سید رضا. (1389). «مدیریت رفتار سازمانی، انتشارات نگاه دانش»، صفحه 105.
سیمایی صراف، حسین. (1380). «شرط ضمنی: پژوهشی تطبیقی در فقه، قانون مدنی ایران و قانون خارجی»، بوستان کتاب، صفحه 39.
شهیدی، مهدی. (1379). «حقوق مدنی: اصول قراردادها و تعهدات، جلد دوم»، عصر حقوق، تهران، صفحه 341.
شهیدی، مهدی. «حقوق مدنی: اصول قراردادها و تعهدات»، جلد دوم، منبع پیشین، صفحه 344.
شهیدی، مهدی. «حقوق مدنی: شروط ضمن عقد»، جلد چهارم، منبع پیشین، صفحه 50.
 کاتوزیان، ناصر. (1376). «حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، جلد چهارم»، شرکت سهامی انتشار، تهران، 1376، صفحه 206.
کاتوزیان، ناصر. (1383 ). «حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها»، جلد اول، شرکت سهامی انتشار، صفحه 278.
کاتوزیان، ناصر (1383)، «حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، جلد اول»، پیشین، صفحه 144.
کاتوزیان، ناصر. (1384). «حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها»، جلد سوم، شرکت سهامی انتشار، صفحه 129.
کاتوزیان، ناصر. (1387). «محدویت‌های آزادی قراردادی بر مبنای حمایت از مصرف‌کننده،» مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 38، شماره 3، پائیز 1387، صفحه 329.
 کاتوزیان، ناصر. «حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها»، جلد سوم، منبع پیشین، صفحه 43.
محقق داماد، سید مصطفی. (1388). «نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی»، مرکز نشر علوم اسلامی، تهران، صفحه 178 به بعد.
موسوی البجنوردی، السید میرزا حسن. (1371). «القواعد الفقهیه»، جلد سوم، مؤسسه اسماعیلیان، صفحه 225.
نجفی، محمد حسن. (1368). «جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام»، جلد سی‌ام، دارالکتب الاسلامیه، صفحه 183.
Bebchuk, Lucian Arye and Omri Ben-Shahar (2001), Prcontractual Reliance, The Journal of Legal Studies, University of Chicago Press, vol. 30 (2), p. 423.
Bilal, Ahmad (2010), The Pre-Contractual duty of Good Faith: A comparative analysis of the duty of utmost Good Faith in the Marine Insurance Contract Law with the duty of Good Faith in the General Contract Law, Lund University, p. 15.
Campbell Black, Henry (1979); Black’s Law Dictionary, 5th edition, West Publishing Company.
Cartwright, John and Martijn Hesselink (2009). Pre-contractual Liabilty in Eurpoean Private Law, Cambridge University Press, New York, p. 24 and 31.
Cartwright, John and Martijn Hesselink, op.cit, p. 119.
Cartwright, John and Martijn Hesselink, op.cit, p. 122.
Cartwright, John and Martijn Hesselink, op.cit, p. 166.
Cartwright, John and Martijn Hesselink, op.cit, p. 172.
Cartwright, John and Martijn Hesselink, op.cit, p. 29.
Dietrich, Joachim (2001), Classifying Pre-contractual Liability: A Comparative Analysis, Journal of Legal Studies, Vol. 21, , p. 165.
Fells, Ray (2009), Negotiation is a process where two parties with differences which they need to resolve are trying to reach agreement through exploring for options and exchanging offers; Effective Negotiation: From Research to Results, Cambridge University Press, p. 3.
Fells, Ray (2009); Effective Negotiation: From Research to Results, Cambridge University Press.
Henry, Black’s (1979), The deliberation, discussion or conference upon the terms of a proposed agreement; Campbell Black, Law Dictionary, 5th edition, West Publishing Company, p. 934.
Hesselink, Martijn W. (2004), The Politics of a European Civil Code, European Law Journal, Vol. 10, No. 6, pp. 675-697.
Hofmann, Nathalie (2010), Interpretation Rules and Good Faith as Obstacles to the UK's Ratification of the CISG and to the Harmonization of Contract Law in Europe, Pace International Law Review, Vol. 22, Issue 1, p. 163.
Kiršienė, Julija and Natalja Leonova (2009), Qualification of Pre-contractual Liability and the Value of Lost Opportunity as a Form of Losses, University of Wroclaw, Jurisprudencija, Vol. 115, p. 226.
Pettinelli, Avv. Cristiano (2005), Good Faith in Contract Law: Two paths, Two Systems, The Need for Harmonization, Diritto & Diritti, Rivista Giuridica Pubblicata su Internet, Inserito il, p. 16.