تقسیم‌بندی بازار داخلی فـرش دستباف اصفهان بر حسب گروه‌های درآمدی و سنی

شهر اصفهان یکی از مناطق مهم فرشبافی در ایران است که جمعیت قابل توجهی از مردم این شهر از گذشته تا امروز در مشاغل مختلف مرتبط با این تولیدات مشغول به کار هستند. ولی میزان تولیدات فرش در اصفهان آنقدر زیاد نیست که بتواند رضایت و نیاز تمام بازارهای موجود داخلی را تأمین کند. بنابراین شناسایی مشتریان بالقوه و بخش‌هایی از بازار هدف که امکان تأمین رضایت مشتریان در آن قسمت از بازار بیشتر است می‌تواند راهکار مناسبی در توسعه بازار داخلی فرش دستباف اصفهان باشد. در زمینه شناسایی بازارهای هدف تحقیقاتی در شناسایی بازارهای هدف فرش دستباف در بازارهای جهانی صورت گرفته است. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد یکی از مشکلات اصلی در صادرات فرش دستباف، شناسایی بازارهای هدف است [1]. کشور ایران در صادرات فرش دارای مزیت نسبی است ولی روند نزولی این معیار، حرکت کشور به سمت از دست دادن تخصص در صادرات فرش را نشان می‌دهد [2]. همچنین در یک تحقیق، 33 کشور که ویژگی‌های بازار هدف فرش دستباف صادراتی را دارا هستند، به‌عنوان بازارهای هدف فرش دستباف ایران شناسایی شده‌اند [3]. در پژوهـش دیگری نیز نشان می‌دهد که کشور ایران در صادرات فرش دارای مزیت نسبی صادراتی است، اما روند نزولی مزیت نسبی فرش دستباف طی سال‌های مورد مطالعه حاکی از تضعیف موقعیت رقابتی این کالا در سطح جهان است. علاوه بر این، بر اساس نتایج این تحقیق، آمریکا، امارات، ژاپن و آلمان عمده‌ترین بازارهای صادرات فرش دستباف ایران هستند [4]. از آنجایی‌که در زمینه شناسایی و تقسیم‌بندی بازارهای داخلی فرش دستباف بویژه فرش اصفهان تحقیقی صورت نگرفته و با توجه به محدود بودن بازار فرش اصفهان و محدودیت تولیدات آن و به منظور حفظ این هنر اصیل و حمایت از شاغلین در این زمینه انجام این تحقیق دارای ضرورت است.
یکی از وظایف مدیران بازاریابی علاوه بر شناسایی بازار، تقسیم‌بندی بازار و انتخاب قسمتی از بازار است که خدمت به آن بخش کارآمدتر می‌باشد. تقسیم‌بندی بازار فرش اصفهان کمک می‌کند که تولیدکنندگان فرش در اصفهان با توجه به نیاز بازار هدف و سلیقه بازارِ مورد نظر به تولید فرش دستباف بپردازند. برای این منظور تجزیه و تحلیل بخش‌های مختلف بازار ضرورت دارد.
تقسیم بازار برای تولیدکنندگان دارای مزایایی است؛ از جمله، می‌تواند احتیاجات هر قسمت را در قبال عرضه رقبا آزمایش کند و با توجه به اطلاعات به دست آمده از خرده بازار بودجه مناسبی تخصیص دهد و همچنین با شناخت دقیق خرده بازارها می‌تواند در برنامه‌های عملیاتی خود تغییراتی ایجاد کند و برای جلب رضایت بیشتر گـــروه‌های مصـرف‌کننده تلاش کند [5]. اطلاعات اولیه برای مشخص کردن قسمت‌های بازار فرش اصفهان در دو شهر اصفهان و تهران در سال 1391با توزیع پرسش‌نامه در میان مشتریانی که تمایل به خرید فرش داشته‌اند به‌دست آمد. جامعه آماری در این تحقیق 152 مشتری در دو شهر اصفهان و تهران بوده است. این پرسش‌نامه‌ها به شیوه در دسترس هدفمند، در نمایشگاه فرش دستباف اصفهان و بازار تهران پر شده است. با توجه به اطلاعات به دست آمده از پرسش‌نامه‌ها، مشتریان به سه گروه درآمدی تقسیم‌بندی شدند. هدف از این تقسیم‌بندی شناسایی مشتـریان بالقوه فرش اصفهان و تجزیه و تحلیل رفتار این مشتریان می‌باشد. این گروه‌ها عبارتند از گروه مشتریان با درآمد کمتر از یک میلیون تومان، مشتریان بین یک تا دو میلیون تومان و مشتریان با درآمد بیشتر از دو میلیون تومان. همچنین مشتریان به دو گروه سنی بین بیست تا پنجاه سال و بالای پنجاه سال تقسیم‌بندی شده‌اند.