اولویت‌بندی صنایع پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره‌ی قبل و بعد از آزادسازی مالی با استفاده از الگوی فرایند تحلیل شبکه‌ای

مصلح شیرازی, علی نقی; پشوتنی زاده, هومن

اولویت‌بندی صنایع پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره‌ی قبل و بعد از آزادسازی مالی با استفاده از الگوی فرایند تحلیل شبکه‌ای

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

¹ استاد بخش مدیریت، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

² دانشجوی دکتری، مدیریت سیستم‌ها، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

انتخاب پرتفولیوی مناسب برای سرمایه‌گذاری، همواره یکی از مسائلی است که هر سرمایه‌گذار در بازارهای مالی با آن مواجه است. به این منظور سهامداران باید علاوه‌بر در نظر گرفتن شاخص‌های مالی موثر بر کارایی بازار سرمایه، عوامل کلان اقتصادی و همچنین شرایط و قوانین حاکم بر بازار سرمایه را در نظر بگیرند. از این رو بررسی شرکت‌های مختلف متناسب با صنعتی که در آن مشغول به فعالیت هستند و اولویت‌بندی صنایع، می‌تواند الگویی را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. هدف اصلی این پژوهش مطالعه‌ی تطبیقی اولویت صنایع فعال در بورس اوراق بهادار تهران در دو دوره‌ی قبل و بعد از آزادسازی مالی در راستای سرمایه‌گذاری پرتفولیوی خارجی است. در این پژوهش به منظور اولویت‌بندی و تعیین کارایی صنایع از روش فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP) استفاده شده است. الگوی طراحی شده در برگیرنده‌ی معیارهای کلان اقتصادی (نرخ تورم، نرخ بهره، نرخ ارز)، ابعاد آزادسازی اقتصادی (عرض، عمق، کارایی) و نسبت‌های مالی شرکت‌ها (نقدینگی، اهرمی، فعالیت، سودآوری) می‌باشد. در این راستا 35 صنعت در گروه‌های دارای ویژگی‌های مشابه طبقه‌بندی گردیدند و در نهایت 18 گروه حاصله در دو دوره‌ی مورد بررسی، به ترتیب اولویت، رتبه‌بندی شدند. اولویت‌بندی صورت پذیرفته بوسیله‌ی نرم‌افزار Super Decision صورت پذیرفته است.

کلیدواژه‌ها

بازار مالی / آزادسازی مالی / کارایی / تصمیمگیری چند معیاره

عنوان مقاله [English]

Prioritization of Industries which Accepted in Tehran Stock Exchange During the Before and After Financial Liberalization Period with using Analytical

نویسندگان [English]

Ali Naghi Mosleh Shirazi ¹
Hooman Pashootanizadeh ²

¹ Prof. Faculty Member of Shiraz University, College of Economics, Management and Social Sciences, Shiraz, Iran

² Ph.D. Student in Systems Management, Faculty of Economics, Management and Social Sciences, Shiraz University, Shiraz, Iran.

چکیده [English]

Selection of the appropriate portfolio for investment is one of the issues that investors face it in
financial markets. For this, shareholders must considere the financial parameters that effect on capital
market efficiency and also must survey the macro economic factors and rules which governe the capital market. Therefore, analyzing the different companies in terms type of industries and ranking of the industries can provide a model to the investors. The main objective of this research is to rank the accepted industries in Tehran Stock Exchange in before and after liberalization period and then to compare these two periods together. This study has used the ANP method to range and identify the effective industries. Designed pattern includes macro-economic criteria (inflation, interest rate,
exchange rate), economic liberalized dimension (width, depth, efficiency) and financial ratios
(liquidity, leverage, activity, profitability). In this context, 35 industries classified in 18 groups with similar characteristics in both periods. Prioritization has been done with Super Decision software.

کلیدواژه‌ها [English]

Financial market / Financial Liberalization / Efficiency / Multi Criteria Decision Making

مراجع

امیری، مقصود، بکی حسکوئی، مرتضی و بیگلری کامی، مهدی. (1392). رتبه‌بندی شرکت‌های تولیدی در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل‌های تصمیم‌گیری با معیارهای چندگانه و شبکه عصبی مصنوعی، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه‌گذاری، سال دوم، شماره 7، صص 84-73.

انصاری، احمدرضا. (1374). سرمایه‌های فیزیکی خارجی و روش‌های جذب آن، تهران: وزارت امور اقتصادی و دارایی.

جعفری صمیمی، احمد و آملی دیوا، کبری. (1389)، بررسی رابطه آزادسازی اقتصادی با کارایی دولت در کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، پژوهشنامه اقتصادی، سال دهم، شماره 4، صص 37-15.

جعفری صمیمی، احمد و کرم، سینا. (1384)، جهانی شدن، شاخص‌ها و جایگاه اقتصاد ایران، تهران: چاپ و نشر بازرگانی.

جونز، چارلز. (2002). مدیریت سرمایه‌گذاری، ترجمه محمدرضا تهرانی، تهران: انتشارات نگاه دانش.

حجابی، روح‌الله. (1386). بررسی متدولوژی‌های تحلیل و ارزشیابی سهام با محوریت نسبت P/E، بانک و اقتصاد، شماره 88، صص 68-65.

خواجوی، شکرالله، فتاحی نافچی، حسن و قدیریان آرانی، محمد حسین. (1394)، رتبه‌بندی و ارزیابی عملکرد مالی شرکت‌های صنایع منتخب بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل ترکیبی فازی- AHP- ویکور؛ مطالعه موردی: شرکت‌های صنایع دارویی، فلزات اساسی و خودرو و قطعات، فصلنامه دانش حسابرسی، سال پانزدهم، شماره 60، صص 46-25.

رنجبر، صادق، رستمی، مهدی و پادام، سید سجاد. (1394)، بررسی عوامل موثر بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) در صنعت نفت و گاز ایران، ماهنامه علمی-ترویجی اکتشاف و تولید نفت و گاز، شماره 123، صص 29-25.

سوخکیان، محمدعلی، ولی‌پور، هاشم و فیاضی، لیدا. (1389). روش چند معیاره (MCDM) برای انتخاب سهام در بورس اوراق بهادار با استفاده از متغیرهای مالی، مجله مهندسی مالی و مدیریت پرتفوی، شماره 5، صص 51-35.

فتحی، سعید و عسگرنژاد نوری، باقر. (1388). بررسی تاثیر خصوصی‌سازی بر روی توسعه بازار سهام، فصلنامه بررسی‌های بازرگانی، شماره 38، صص 93-73.

کتابی، سعیده، فتحی، سعید و یوسفان، ناهید. (1394). رتبه‌بندی صنایع منتخب بورس اوراق بهادار تهران بر اساس عوامل بنیادی صنعت با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت دارایی و تامین مالی، شماره پیاپی نهم، صص 68-55.

مجتهد، احمد و احمدیان، اعظم. (1389). اثر آزادسازی مالی بر متغیرهای کلان اقتصادی (کشورهای منطقه منا)، فصلنامه پول و اقتصاد، شماره 2، صص 115-101.

Daniel, P. & Thitman, G. (1997). Returns to Contrarian Investment strategies, Journal of Financial economics, (43): 3-27.

Dedania, H.V., Shah, V.R. & Sanghvi, R.C. (2015). Portfolio Management: Stock Ranking by Multiple Attribute Decision Making Methods, Technology and Investment, 6: 141-150.

Frankfurter, G.M. & McGoun, E.G. (1996). Toward Finance with Meaning: The Methodology of Finance”, JAI Press Inc.

García-Melón, M., Ferrís-Oñate, J., Aznar-Bellver, J., Aragonés-Beltrán, P. & Poveda-Bautista, R. (2008). Farmland Appraisal based on the Analytic Network Process, Journal of Global Optimization, 42(2): 143-155.

Huang, Y. & Ji, Y. (2017). How Will Financial Liberalization Change the Chinese Economy? Lessons from Middle-Income Countries, Journal of Asian Economics, 50: 27-45.

Jharkharia, S. & Shankar, R. (2007). Selection of logistics service provider: An analytic network process (ANP), Omega, 35(3): 274-289.

McKinnon, R.I. (1973). Money and Capital in Economic Development. Washington, DC: Brookings Institution.

Kurttila, M., Pesonen, M., Kangas, J. & Kanjanus, M. (2000) Utilizing the Analytic Hierarchy Process (AHP) in SWOT Analysis- a Hybrid Method and its Application to a Forest- Certification Case, Forest Policy and Economics, 1(1): 82-95.

Miller R.M. (2002). The Impact of Privatization on Stock Market Development, University Of Illinois at Urbana-Champaign.

Nijkam, O. (2017). Financial Liberalization and Growth in African Economies: The Role of Policy Complementarities, Review of Development Finance, 7: 73-83.

Samaras, G.D., Matsatsinis, N.F. & Zopounidis C.A. (2008). Multicriteria DSS for Stock Evaluation Using Fundamental Analysis. European Journal of Operational Research, 187(3):1380-1401.

Shamsuddin A.F. & Hillier, J.F. (2004), “Fundamental Determinants of the Australian Price-Earnings Multiple”, Pacific- Bosin Finance Journal, 12: 563-576.

Saleh, G. (2008), The Dynamic Relation Between Stock Prices and Exchange Rates in Egypt, Saudi Arabia and UAE, PHD Thesis in Economics, University of Illinois at Chicago.

Shaw, E. (1973). Financial Deepening in Economic Development. New York: Oxford University Press.

Stieglitz, J. (2000).Capital Market Liberalization, Economic Growth, and Instability. World Development, 28:6, 1075-1086.

Torre, A.D., Gozzi, J.C. & Schmukler, S.L. (2007). Stock Market Development Under Globalization: Whither the Gains from Reforms?, World Bank Policy Research Working Paper, paper 4184.

UNCTAD. (2012). World Investment Report.

YAO, S., HE, H., CHEN, S. & OU, J. (2018). Financial Liberalization and Cross-Border Market integration: Evidence from China’s stock market, International Review of Economics and Finance, In Press.