بررسی رابطه بین رقابت در بازار محصول و کیفیت کنترل داخلی و اثرات متقابل آن ها با اظهار نظر حسابرس در شرکت‌های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران

رحمانیان کوشککی, عبدالرسول; رفیعی بیدگلی, مرضیه

doi:10.22034/bs.2022.553797.2551

بررسی رابطه بین رقابت در بازار محصول و کیفیت کنترل داخلی و اثرات متقابل آن ها با اظهار نظر حسابرس در شرکت‌های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار، گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

² کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

10.22034/bs.2022.553797.2551

چکیده

هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی رابطه بین رقابت در بازار محصول و کیفیت کنترل داخلی و اثرات متقابل آن‌ها با اظهار نظر حسابرس در شرکت‌های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران است. پژوهش حاضر تحقیقی کاربردی و از نوع تحقیقات شبه تجربی و روش‏شناسی آن از نوع پس‏رویدادی است. در راستای تحقق اهداف پژوهش سه فرضیه تدوین شده است. جهت آزمون فرضیه‏های پژوهش از مدل رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شده است. جامعه آماری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران هستند که نمونه آماری شامل 117 شرکت برای دوره زمانی 1394 تا 1398 از میان آنها انتخاب شده است. اطلاعات مورد نیاز پژوهش از صورت‌های مالی شرکت‌های نمونه از بورس اوراق بهادار تهران استخراج و با استفاده از روش رگرسیون لجستیک در نرم‌افزار ایویوز تجزیه و تحلیل شده است. تجزیه و تحلیل فرضیه‌ها در این تحقیق در سطح اطمینان 95 درصد نشان می‌دهد کیفیت کنترل داخلی تاثیر مثبت و معناداری بر اظهارنظر حسابرس دارد. رقابت در بازار محصول تاثیر معناداری بر اظهارنظر حسابرس ندارد. تأثیر متقابل کیفیت کنترل داخلی و رقابت در بازار محصول با اظهارنظر حسابرس معنادار نیست.

کلیدواژه‌ها

اظهارنظر حسابرس / رقابت در بازار محصول / کیفیت کنترل داخلی / شرکت‌های پذیرفته شده بورس

عنوان مقاله [English]

Investigating the Relationship Between Competition in the Product Market and the Quality of Internal Control and Their Interactions with the Auditor's Comments on Companies Listed on the Tehran Stock Exchange

نویسندگان [English]

Abdolrasoul Rahmanian Koushkaki ¹
Marzeyeh Rafie Bidgoli ²

¹ Department of Accounting, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran.

² Master of Accounting, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran.

چکیده [English]

The main purpose of this study is to investigate the relationship between competition in the product market and the quality of internal control and their interactions with the auditor's comments on companies listed on the Tehran Stock Exchange. The present study is an applied research of quasi-experimental research and its methodology is post-event. In order to achieve the objectives of the research, three hypotheses have been developed. Multivariate linear regression model has been used to test the research hypotheses. The statistical population is the companies listed on the Tehran Stock Exchange, from which a statistical sample of 117 companies for the period 1394 to 1398 has been selected. The information required for the research was extracted from the financial statements of sample companies from the Tehran Stock Exchange and analyzed using logistic regression method in Ives software. Analysis of hypotheses in this study at 95% confidence level shows that the quality of internal control has a positive and significant effect on the auditor's opinion. Competition in the product market does not have a significant effect on the auditor's opinion. The interaction between the quality of internal control and competition in the product market is not significant with the auditor's comments.

کلیدواژه‌ها [English]

Auditor Opinions / Product Market Competition / Internal Control Quality / Companies Listed on Exchange

مراجع

ابراهیمی، سیدکاظم؛ علی بهرامی‌نسب و محدثه حامدی. (1397). «بررسی اثر اظهارنظر تعدیل شده حسابرس بر ساختار بدهی و بازده مازاد سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران». فصل‌نامه علمی-پژوهشی مطالعات تجربی حسابداری مالی، 15(60)، 157-183.

باغومیان، رافیک؛ آزاد عرب‌زاده و جواد فخری قورمیک. (1396). «بررسی محتوای اطلاعاتی اظهارنظر حسابرس با تأکید بر اندازه‌های حسابرس و صاحبکار». مجله بررسی‌های حسابداری، 4(16)، 1-28.

پیری، پرویز و ماریه قربانی. (1396). «ارزیابی رابطه بین نوع اظهارنظر حسابرس مستقل و کیفیت سود». بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 24(4)، 483-502.

توانگر حمزه‌کلایی، افسانه و مهدی اسکافی اصل. (1397). «ارتباط بین قدرت مدیرعامل، ویژگی‌های کمیته حسابرسی و کیفیت کنترل داخلی». پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 10(38)، 187-207.

رحمانیان کوشککی، عبدالرسول و سجاد سلکی. (1400). «بررسی تأثیر نقش میانجی رقابت در بازار محصول و ساختار سرمایه بر رابطه بین دوگانگی مدیر عامل و عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران». توسعه و سرمایه، 6(2)، 201-226.

ساعدی، رحمان و محسن دستگیر. (1396). «تأثیر ضعف کنترل‌های داخلی و شکاف سهامداران کنترلی بر کارایی سرمایه‌گذاری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران». پژوهش‌های حسابداری مالی، 9(4)، 17-38.

قادری، کاوه؛ صلاح‌الدین قادری و سیدکریم قادرزاده. (1398). «نقش توانایی مدیریت در ارتقای کیفیت کنترل داخلی». پژوهش‌های تجربی حسابداری، 8(31)، 71-90.

کاردان، بهزاد؛ محمدحسین ودیعی نوقابی و مهدی امیدفر. (1398). «رابطه غیرخطی رقابت بازار محصول و کیفیت گزارشگری مالی». پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 11(41)، 177-195.

کیقبادی، امیررضا و سمیه فتحی. (1398). «تأثیر تأخیر غیرعادی گزارش حسابرسی و ضعف در کنترل‌های داخلی و کیفیت حسابرسی بر ریسک سقوط قیمت سهام». دانش حسابرسی، 19(75)، 143-168.

مرادی، محمد و فاطمه محقق. (1396). «رقابت بازار محصول و حق الزحمه حسابرسی: با تأکید بر نقش حاکمیت شرکتی». پژوهش‌های تجربی حسابداری، 7(26)، 52-33.

Al-Thuneibat, A.A., Khamees, B.A. and Al-Fayoumi, N.A. (2007). The Effect of Qualified Auditors’ Opinions on Share Prices: Evidence from Jordan. Managerial Auditing Journal, 23 (1): 84-101.

Baggs, J. & DE Bettignies, J. E. (2007). Product market competition and agency costs. The Journal of Industrial Economics, 55(2), 289-323.

Baghoumian, R., arabzadeh, A., & fakhri ghurmik, J. (2017). The Information Content of Audit Opinion with Emphasis on Auditor’s and Client’s Sizes. Journal of Iranian Accounting Review, 4(16), 1-28. (in persian).

Blay, A. D. (2005). Independence threats, litigation risk, and the auditor’s decision process. Contemporary Accounting Research, 789-759: (4) 22.

Cheng, P., Man, P. and Yi, C. (2013). The Impact of Product Market Competition on Earnings Quality. Accounting and Finance, Vol. 53, PP. 137-162.

Ebrahimi, S. K., Ali, B., & hamedi, M. (2018). The Study Of The Effect Of The Modified Auditor’s Opinion On The Debt Structure And Excess Stock Returns Of The Companies Admitted To the Tehran Stock Exchange. Empirical Studies in Financial Accounting, 15(60), 157-183. (in persian).

Guo, Y., Jung, B., and Yang, S.Y. (2019). On the nonlinear relation between product market competition and earnings quality. Accounting and Business Research, 1-29.

Ianniello, G. & Galloppo, G. (2015). Stock Market Reaction to Auditor Opinions Italian Evidence. Managerial Auditing Journal, 30(6/7),610 - 632.

Johl, S., Jubb, C. & Houghton, K. (2007). Earnings management and the audit opinion: evidence from Malaysia. Managerial Auditing Journal, 22(7), 688715.

Joseph, G, & Chad, S, (2015). Competition in the Audit Market: Policy Implications. Journal of Accounting Research.

Kardan, B; Vadiei Nougabi, M.H & Omidfar, M. (2018). The non-linear relationship between product market competition and financial reporting quality. Financial Accounting and Audit Research, 11(41), 177-195. (in persian).

Keyghobadi, Fathi, S. (2019). The effect of abnormal delay of audit report and weakness in internal controls and audit quality on the risk of stock price fall. Audit knowledge 2018; 19 (75):168-143. (in persian).

Moradi, M & Mohaghegh, F. (2016). Product market competition and audit fees: with an emphasis on the role of corporate governance. Experimental Accounting Research, 7(26), 52-33. (in persian).

Piri, P., & gorbani, M. (2018). Evaluation the Relationship between the Type of Independent Auditor’s Opinion and Earnings Quality. Accounting and Auditing Review, 24(4), 483-502. (in persian).

Qadri, K; Qadri, S & Qaderzadeh, S. K. (2018). The role of management ability in improving the quality of internal control. Experimental Accounting Research, 8(31), 71-90. (in persian).

Rahmanian Koushkaki, A., & Selki, S. (2021). Investigating the Effect Mediation Role of Product Market Competition and Capital Structure on the Relationship between CEO Duality on Firm Performance in Listed Firms on Tehran Stock Exchange. Journal of Development and Capital, 6(2), 201-226. (in persian).

Rusmin, R. & Evans, J. (2017). Audit Quality And Audit Report Lag: Case Of Indonesian Listed Companies. Asian Review of Accounting, 25 (2), 191-210.

Saedi, R., & Dastger, M. (2018). The Effect of Internal Control Weakness and Controlling Shareholders’ Wedge on Investment Efficiency of Companies Listed on Tehran Stock Exchange. Journal of Financial Accounting Research, 9(4), 17-38. (in persian).

Tavangar Hamzeh kolayi, A., &. Eskafi Asl, M. (2018). Financial Accounting and Auditing Research, 10(38), 187- 207. (in persian).

Tilis, L. (2005). Audit Quality and Risk Differences among Auditors. Available in: Retrieved from http://www.SSRN.com.

Wang, Y. (2010). Product Market Competition and Audit Fees. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract.1697685 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1697685.

Zhang, L., Chen, W., and Su, W. (2020). Product-market competition, internal control quality and audit opinions. Evidence from Chinese listed ﬁrms. Revista de Contabilidad Spanish Accounting Review, 23(1), 102-112.