شاخص مشارکت در زنجیره‌های ارزش جهانی ایران و کشورهای عضو شورای همکاری اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد،گروه اقتصاد- واحد تهران مرکزی- دانشگاه آزاد اسلامی- تهران، ایران

2 استادیار، گروه اقتصاد- واحد تهران مرکزی- دانشگاه آزاد اسلامی- تهران، ایران. (نویسنده مسئول)

3 دانشیار، گروه اقتصاد- واحد تهران مرکزی- دانشگاه آزاد اسلامی- تهران، ایران.

4 دانشیار، گروه مدیریت فناوری اطلاعات- دانشکده مدیریت و اقتصاد -دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

با شکل‌گیری زنجیره‌های ارزش جهانی، فرصت‌هایی برای کشورها فراهم شد تا با مشارکت در زنجیره‌های ارزش جهانی مزایایی از جمله ارزش افزوده بالاتر در صادرات، افزایش صنعتی‌سازی و ایجاد اشتغال را برای کشور خود کسب نمایند. محاسبه مشارکت در زنجیره‌های ارزش جهانی در طی سالیان اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته و دو روش محاسبه برای آن پیشنهاد شده است. لذا محاسبه این شاخص در ایران و کشورهای سازمان همکاری اسلامی بر اساس داده‌های تجاری محصولات واسطه‌ای و تجربیات کشورهای موفق در مشارکت در این زنجیره‌ها طی سال‌های 2020-2008 از اهداف اصلی این مقاله است. نتایج نشان داد که از میان 56 کشور اسلامی سه کشور مالزی، سنگاپور و اندونزی با شاخص مشارکت بالای 0.75 کشورهای با مشارکت بالا در زنجیره‌های ارزش جهانی هستند. کشورهای ترکیه و برونئی دارالسلام با شاخص‌های 0.75 و 0.55 مشارکت متوسط در این زنجیره‌ها را دارند و کشور ایران با شاخص 0.38 در گروه مشارکت پایین قرار گرفته و رتبه نهم را در میان کشور‌های اسلامی به خود اختصاص داده است. تجربه کشورهای مالزی و سنگاپور نشان داد که ضمن آن‌که این کشورها برنامه‌های حضور و تثبیت در زنجیره‌های ارزش جهانی را در سیاست‌های صنعتی خود دیده‌اند؛ گرایش به سمت پیچیدگی محصول و تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر و حمایت از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و شرکای تجاری دو عامل مشترکی هستند که در این کشورها سبب موفقیت بیش از پیش در مشارکت در زنجیره‌های ارزش جهانی شده‌اند. لذا پیشنهاد می‌شود با توجه به اهمیت افزایش مشارکت ایران در زنجیره‌های ارزش جهانی در اسناد بالادستی کشور، ضمن اتخاذ سیاست صنعتی و تجاری مناسب جهت حضور و افزایش مشارکت در این زنجیره‌ها، حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط و سرمایه‌گذاری لازم جهت تولید محصولات پیچیده و با ارزش افزوده بیشتر را در برنامه‌های توسعه‌ای خود قرار داده و با بازنگری در قوانین و مقررات مربوط به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی فرصت حضور شرکای خارجی قدرتمند را در کشور تسهیل نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Index of Participation in Global Calue Chains of Iran and Member Countries of the Organization of Islamic Cooperation

نویسندگان [English]

  • parisa yaghobi 1
  • Ali Akbar Khosravinejad 2
  • alireza amin 3
  • Sepehr Ghazinoory 4
1 phd student. Economics/ Central Tehran Branch /Islamic Azad University/ Tehran/Iran
2 assistant professor. Economics/ Central Tehran Branch /Islamic Azad University/ Tehran/Iran (responsible author)
3 associate professor. Economics/ Central Tehran Branch /Islamic Azad University/ Tehran/Iran
4 associate professor .Department of Information Technology Management/ Faculty of Management and Economics/ Tarbiat Modares University/Tehran/Iran
چکیده [English]

Calculating participation index in global value chains has been very much considered and two calculation methods have been proposed. The calculation of this index in Iran and the countries of the Organization of Islamic Cooperation based on the commercial data of intermediate products and the experiences of successful countries in participating in these chains during the years 2008-2020 is one of the main goals of this article. The results showed that among the 56 Islamic countries, three countries, Malaysia, Singapore and Indonesia, with a participation index above 0.75, are countries with high participation in global value chains. The countries of Turkey and Brunei Darussalam have average participation in these chains with indices of 0.73 and 0.55, Iran is in the low participation group with an index of 0.38. The experience of Malaysia and Singapore showed that these countries have seen plans to be present and stabilize in global value chains in their industrial policies; The trend towards product complexity and production with higher added value and support for foreign direct investment are two common factors that have made these countries successful in participating in global value chains. Therefore, considering the importance of increasing Iran’s participation in global value chains, while adopting appropriate industrial and commercial policies to increase participation in chains, it is suggested to support small and medium-sized companies and put the necessary investment for more value-added products in their plans. Facilitate the presence of foreign partners in the country by revising the foreign direct investment laws.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Global Value Chain / Intermediate Products Trade / Islamic Countries / Iran

مراجع

احمدیان دیوکتی، محمدمهدی، آقاجانی، حسنعلی،‌ شیرخدایی، میثم و طهرانچیان، امیر منصور (1397). راهبردهای مؤثر در تحقق پیچیدگی اقتصادی: کاربرد الگوسازی ساختاری- تفسیری. فصلنامه اقتصاد و الگوسازی. دانشگاه شهید بهشتی.
رضایی، غلامرضا، کریمی، فرزاد، داودی، سید محمدرضا (1400). تاثیر ساختار نهاد بر صادرات کالاهای واسطه‌ای کشورهای درحال توسعه. پژوهشنامه بازرگانی ، دوره 26، شماره 101، صفحه 99-126.
رضایی، مهدی و یعقوبی منظری، پریسا (1396). وضعیت تجارت کالایی ایران و ترکیه از منظر زنجیره ارزش جهانی، بررسی‌های بازرگانی، دوره 14، شماره 81، بهمن و اسفند 1395، صفحه 31-42.
نجارزاده، رضا، درگاهی، حسن، عاقلی، لطفعلی و بیابانی خامنه، کاظم (1399). اندازه گیری شاخص‌های وضعیت اقتصاد ایران در زنجیره‌های جهانی ارزش و مقایسه با کشورهای منتخب، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال 27، تابستان 1399، شماره 94.
الهی، ناصر، حیدری، حسن، کیالحسینی، سید ضیاءالدین و ابوالحسنی چیمه، محمدامین (1397). پیچیدگی اقتصادی و عوامل نهادی (مقایسه میان کشورهای توسعه‏یافته، نوظهور و درحال‌توسعه)، فصلنامه مدل‌سازی اقتصادسنجی، سال سوم، شماره سوم، پیاپی 10.
یعقوبی‌منظری، پریسا، خسروی‌نژاد، علی‌اکبر، امینی، علیرضا و قاضی‌نوری، سپهر (1401). پیچیدگی محصول و مشارکت در زنجیره ارزش جهانی ایران و عوامل تعیین‌کننده مشارکت در زنجیره‌های ارزش جهانی کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی (OIC). پژوهشنامه بازرگانی، دوره 26، شماره 104، پاییز 1401، صفحه 46-1.
A study on Global Value Chain (GVC) in Malaysia issued by AJC .(2021). paper 6,ASEAN Promotion Centre on Trade, Investment and Tourism.
Ahmad, N. et al. (2017). “Indicators on global value chains: A guide for empirical work”, OECD Statistics Working Papers, 2017/08, OECD Publishing, Paris.
Ahmadian Divkoti, M. M., Aghajani, H., Shirkhodaei, M., & Tehranchian, A. M. (2019). Effective Strategies in the Realization of Economic Complexity: Implication of Interpretive-Structural Modeling. Journal of Economics and Modeling, 9(4), 121-146.
Chang, Pao-Li & Nguyen, Tran Bao Phuong. (2020). “Singapore in the Global Value Chains,” Economics and Statistics Working Papers 1-2020, Singapore Management University, School of Economics
Elahi, N., heydari, H., kiaalhoseini, S. Z., & Abolhasani chimeh, M. A. (2018). The Effect of Trade Openness and Government Size on Macroeconomic Volatility in Iran: A Stochastic Volatility Model (SVM) Approach. Journal of Econometric Modelling, 3(3), 11-37. doi: 10.22075/jem.2019.17030.1267
https://www.intracen.org/itc/market-info-tools/statistics-export-country-product/
Kummritz V. (2016). “Do Global Value Chains Cause Industrial Development? Centre for Trade and Economic Integration, The Graduate Institute, No. 01 -2016
Lee, Keun & Qu, Di & Mao, Zhuqing. (2020). GVC (gloval value chains), Industrial Policy, and Industrial Upgrading: Automotive Sectors in Malaysia, Thailand, and China in Comparison with Korea. European Journal of Development Research. 33. 10.1057/s41287-020-00354-0.
Najarzadeh R, Dargahi H, Agheli L, Biabany Khameneh K. (2020). Measuring Iran’s Economy Status Indicators in Global Value Chains and Comparison with Selected Countries. qjerp; 28 (94) :101-129
Rezaee, G., karimi, F., & davoodi, S. M. R. (2021). The Impact of Institutional Structure on the Export of Intermediate Goods of Developing Countries. Iranian Journal of Trade Studies, 26(101), 99-126. doi: 10.22034/ijts.2021.246923
Rezaei, M., & Yaghoubi Manzari, P. (2017). The Status of Commodity Trade between Iran and Turkey in the Global Value Chain Perspective. Commercial Surveys, 14(81), 31-42.
Susan Lund, James Manyika, Jonathan Woetzel, Jacques Bughin, Mekala Krishnan, Jeongmin Seong, and Mac Muir. (2019). “Globalization in Transition:The Future of trade and value chains” mckinsey global institute.
Worldbank (2021). Global Value Chains Report, World Trade Organization
www.oecd.org.
www.wits.worldbank.org/
Yaghoubi Manzari, P., Khosravinejad, A., Amini, A., & Ghazinori, S. (2022). Product Complexity and Participation in Global Value Chain: The Case of Iran and OIC Member Countries. Iranian Journal of Trade Studies, 26(104), 1-46. doi: 10.22034/ijts.2022.549208.3606
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 29 آذر 1401
  • تاریخ پذیرش: 30 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار