رتبه بندی موانع رشد پایدار صادرات غیر نفتی ایران به بازار روسیه با استفاده از روش تحلیل فرآیند شبکه ای

نویسنده

دکترای اقتصاد از دانشگاه دولتی سنت‌پترزبورگ روسیه، استادیار گروه مطالعات روسیه، آسیای میانه و قفقاز، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران

چکیده

یکی از مسائل مهم در اقتصاد ایران، توسعه و افزایش صادرات کالاهای تولید داخل به بازارهای جهان است. کشور روسیه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان و بازاری نوظهور از بازارهای پرپتانسیل کالاهای ایران محسوب می‌شود. اما آمار و داده‌ها نشان از عدم موفقیت ایران در به‌دست آوردن سهم مناسب در بازار فدراسیون روسیه برای صادرات کالاهای تولید داخل دارد. در این مقاله، با استفاده از داده‌های میدانی (دید و نظر خبرگان روسی و ایرانی) مهم‌ترین عوامل مؤثر بر عدم توسعه پایدار صادرات کالاهای ایرانی به بازارهای فدراسیون روسیه شناسایی و با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه‌ای مورد رتبه‌بندی قرار گرفته‌اند. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که در رتبه‌بندی درون‌گروهی، در گروه معیارهای اقتصادی، تسهیل مراودات بانکی و قیمت تمام شده کالاهای صادراتی ایران، در گروه معیارهای سیاسی، معیار تحریم‌ها و سفر هیأت بلندپایه دو کشور، در گروه معیارهای فرهنگی - اجتماعی، آشنایی با فرهنگ کسب‌وکار در روسیه و مطلوبیت مصرف‌کننده روس از مصرف کالاهای اروپایی، و از گروه سایر معیارها، حمایت دولت از صادرات غیرنفتی و عدم تناسب استانداردهای کالاها بین دو کشور مهم‌ترین عوامل بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ranking of obstacles in growth of Iranian non-oil exports to Russia by using the Analytic Network Process

نویسنده [English]

  • Ehsan Rasoulinezhad
Russian, Caucasus and Central Asian Studies, Faculty of World Studies, University of Tehran
چکیده [English]

Boosting exports of local products to global markets is one of the current important economic issues in Iran. Despite Russia has been considered as a potential and emerging market for Iranian products, official data expresses the quite failure of Iran to achieve a favorable market share in this country. The main purpose of this paper is to exploring the main obstacles of developing Iranian exports to Russia and ranking them through the Analytical Network Process. The major results of this paper proved that banking facilitation, sanctions, business culture, governmental supports of non-oil exports and dissimilarities of export standards between Iran and Russia are the main obstacles in this matter.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Non-oil exports
  • Economic market
  • Analytical Network Process
آل‌عمران، رویا و سیدعلی آل‌عمران (1393)، «بررسی تأثیر صادرات غیرنفتی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر تولید ملی (کاربرد روش ARDL»، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، 2 (6): 23-48.
اکبری هسنیجه، حسین و محمدرضا اکبری (1379)، «تأثیر رشد صادرات بر رشد اقتصادی و تشکیل سرمایه»، مجله برنامه و بودجه، 52 (53): 63-84.
توکلیان، علی و زینب خسروجردی (1396)، «نقش ارامنه در روابط تجاری ایران و روسیه از شاه عباس یکم تا پایان حکومت صفویان»، کارنامه تاریخ، 7: 105-122.
جبل عاملی، فرخنده و احسان رسولی‌نژاد (1389)، «به‌کارگیری فرایند تحلیل شبکه‌ای در رتبه‌بندی شعب بانکی: مطالعه موردی بانک صادرات»، فصلنامه پژوهشها و سیاست‌های اقتصادی،  18 (55): 107-124.
حسنی، سید رحمان ( 1388)، «نگاهی به تجارت پوست میان ایران و روس در عصر قاجار (بر پایه اسناد وزارت خارجه ایران)»، مجله علمی -پژوهشی گنجینه اسناد، 19 (1): 49-54.
رضایی، مهدی و پریسا یعقوبی‌منظری (1395)، «وضعیت تجارت کالایی ایران و ترکیه از منظر زنجیره ارزش جهانی»، بررسی‌های بازرگانی، 14 (81): 31-42.
رنجبر، همایون؛ سعید دائی‌کریم‌زاده و صابر معتقد (1393)، «صادرات نفتی و غیرنفتی، بخش غیرصادراتی و رشد اقتصادی (رهیافت مدل رشد گسترش‌یافته فدر)»، فصلنامه مدل‌سازی اقتصاد سنجی، 1 (2): 123-141.
طاهرنژاد، کریم و مهدی محمدی کوچصفهانی (1394)، «شناسایی مزایا و موانع صادرات میوه کیوی (مطالعه موردی کشور روسیه)»، سومین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت با رویکرد علوم پژوهشی نوین، شهر تهران: ایران.
فتحی، حبیبه و حسن ولی‌بیگی (1394)، «اندازه‌گیری و تحلیل توان رقابتی کالاهای صادراتی ایران در بازار روسیه»، بررسی‌های بازرگانی، 13 (71): 14-27.
فیل‌سرائی، مهدی و مریم ملکندهی (1394)، «مروری بر نظریه‌های تجارت بین‌المللی مدرن»، مجله اقتصادی،  11: 65-88.
محنت‌فر، یوسف و حسین خاکپور (1384)، «ارزیابی میزان صادرات غیرنفتی و اثر آن بر رشد اقتصادی در ایران: یک تحلیل تجربی»، مجله اقتصادی، 5 (51): 91-112.
Bhagwati, J. and T. Srinivasan. (1979), “Trade Policy and Development in: Dornbush and Frenkel (eds)”. International Economic Policy: Theory and Evidence. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Chenery, H., and Strout, A. (1996), “Foreign Assitance and Economic Development”. American Economic Review. 56 (30): 679-733.
Dodaro, S. (1991), “Comparative advantage, trade and growth: Export-led growth revisited”, World Development, 19 (9): 1153-1165.
Ervural, B.C., Zaim, S., Demirel, O.F., Aydin, Z., and Delen, D. (2017), “An ANP and fuzzy TOPSIS-based SWOT analysis for Turkey’s energy planning”. Renewable and Sustainable Energy Reviews. 82 (1): 1538-1550.
Garnik, S.A. (2014), “Iran’s economy under sanctions and prospects of economic relations with the Russian Federation”. Modern Scientific Thought. 4: 155-166. [In Russian language]
Helpman, E. and P. Krugman. (1985), “Market Structure and Foreign Trade”, Cambridge, MA: MIT Press.
Rasoulinezhad, E. (2017), “An Estimation of The Impact of Economic Sanctions and Oil Price Shocks on Iran-Russian Trade: Evidence from a Gravity- VEC Approach. Iranian Economic Review”. 21 (3): 469-497.
Sengupta, J. and J. Espana. (1994), “Exports and Economic Growth in Asian NICs: An Econometric Analysis for Korea” Applied Economics, 26(11): 41- 51.
Saaty, T., and Vargas, L. (2007), “Dispersion of group judgments”. Mathematical and Computer Modelling. 46 (7-8): 918-925.