مؤلفه‌های کلیدی سیاست صنعتی با رویکرد جدید در راستای بهبود رقابت‌پذیری منطقه‌ای

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 استادیار موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی

2 مربی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی

چکیده

رویکرد جدید سیاست صنعتی، هم‌افزایی میان سیاست صنعتی و رقابت‌پذیری را در قالب تخصصی شدن هوشمند، مورد توجه قرار می‌دهد؛ بدین معنا که سیاست صنعتی در بخش‌های رقابت‌پذیر می‌تواند رشد این بخش‌ها را تقویت کند. با توجه به تأکید سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بر رقابت‌پذیری بر اساس مزیت‌ها و جغرافیای مناطق کشور این سؤال قابل طرح است که مؤلفه‌های کلیدی سیاست صنعتی با رویکرد جدید در راستای بهبود رقابت‌پذیری منطقه‌ای چیست؟ در این مقاله تلاش می‌شود تا با استفاده از شاخص مالم کوئیست و روش تحلیل پوششی داده‌ها، تغییرات رقابت‌پذیری استان‌ها در سال‌های 1387 و 1391 اندازه‌گیری و براساس شاخص‌های تحلیل‌گر تفسیر شود. براساس نتایج به دست آمده، استان‌های اردبیل، خراسان، همدان، یزد و چهارمحال و بختیاری بیشترین بهبود رقابت پذیری را در دوره مورد بررسی داشته‌اند. نتایج حاکی از آن است که تغییرات رقابت‌پذیری استان‌ها مبتنی بر تغییرات کارایی نهاده‌ها و بازدهی سرمایه‌گذاری است و رابطه ضعیفی میان تولیدات صنعتی صادراتی و بهبود رقابت‌پذیری استان‌ها وجود داشته است که با اشتغالزایی ارتباطی ندارد. براساس مزیت‌های صادراتی استان‌ها، معدن را می‌توان یکی از موتورهای محرک قوی رقابت‌پذیری و توسعه صنعتی استان‌ها بر شمرد.
منطقه‌ای بودن سیاست صنعتی، مداخلات بسیار موشکافانه و دقیق، سوق دادن حمایت‌ها به سمت شبکه‌های بخش خصوصی در مناطق، تشکیل شورای گفتگوی استانی و تقویت خریدهای دولتی در مناطق را می‌توان از مؤلفه‌های کلیدی سیاست صنعتی رویکرد جدید در مناطق کشور دانست. به نظر می‌رسد که توجه به ثبات اقتصاد کلان که بیشترین آثار را بر توسعه بخش‌های مختلف دارد مهمترین الزام در این میان است.

کلیدواژه‌ها


 
 داداش‌پور، هاشم، فرانک احمدی. «رقابت‌پذیری منطقه‌ای به مثابه رویکردی نوین در توسعه منطقه‌ای»، مجله راهبرد یاس، شماره 22، 1389.
 رضوی اقدم، سارا، « ارزیابی ساختار بازار بر عملکرد صادرات محصولات صنعتی در ایران، مطالعه موردی صنایع مواد غذایی و آشامیدنی»، دانشگاه علوم تحقیقات، 1389.
 سوری، امیررضا، گرشاسبی، علیرضا، بهاره عریانی. «مقایسه تطبیقی کارایی بانک‌های تجاری ایران با استفاده از دو روش DEA و SFA». مجله اقتصاد و تجارت نوین. شماره 8. سال دوم. معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت بازرگانی، 1386.
Aghion P, Boulanger J and Cohen E. “Rethinking Industrial Policy, Bruegel Policy Brief Paper”, 2011: issue 2011/04.
Aiginger K and Sieber S. “The Matrix Approach to Industrial Policy”, International Review of Applied Economics, 2006; 20 (5), Pp.573–601.
Aiginger K. “Systemic Industrial Policy”, Journal of Trade, Competition and Industry, 2007.
Aiginger K. “Industrial Policy for a Sustainable Growth Path”, In: Bailey D, Cowling K. and Tomlinson P. (eds.): New Perspectives on Industrial Policy, Oxford University Press, Oxford, 2014.
Benzaquen J, Del Carpio L, Zegarra L, and Valdivia C. “Un Indice Regional de Competitividad Para un Pais”. Revista Cepal, 2010; 102, Pp.69–86.
Charles V, Zegarra LF. “Measuring regional competitiveness through Data Envelopment Analysis: A Peruvian case”. Expert Systems with Applications, 2014; 4, Pp.5371-81
Crafts N. and Hughes A. Industrial policy for the medium to long-term, Centre for Business Research, University of Cambridge Working Paper No. 455; 2013.
Ketels C, Hudson J. Competitiveness and Economic Development. Harvard Business School, 2012.
Kline P. and Moretti E. “Local Economic Development, Agglomeration Economies and the Big Push: 100 Years of Evidence from the Tennessee Valley Authority”, Quarterly Journal of Economics. 2013; 129 (1), Pp.275-331.
Lundvall BA. and Borrás S. “Science, Technology and Innovation Policy”, in Fagerberg J, Mowery DC. and Nelson RR. (eds.) The Oxford Handbook of Innovation, Oxford: Oxford University Press, 2005.
Pack H. and Saggi K. “The case for industrial policy: a critical survey”, 2006; available at http: //www.ycsg.yale.edu/focus/gta/case_for_industrial.pdf.
Palma D. Niente Europa senza ricerca e innovazione: l’imperativo per i paesi mediterranei, Aspenía online, 2014.
Pianta M. Le politiche industriali del XXI secolo, Treccani; 2009.
Pinder J. “Causes and kinds of industrial policy”, in J. Pinder (ed.), National Industrial Strategies and the World Economy, Croom Helm, London, 1982.
Reich, R. “Making industrial policy”, Foreign Affairs, 1982; 60 (4), Pp.852-881.
Rodrik D. Normalizing Industrial Policy, Harvard University, 2007.
Snieška V, Bruneckienė J. “Measurement of Lithuanian Regions by Regional Competitiveness Index” Engineering Economics. 2009; 1 (61), Pp.45-51.
Sutton J. Competing in Capabilities: The Globalization Process, Oxford University Press, 2012.
Sutton J. and Kpenty B. An Enterprise Map of Ghana, International Growth Centre, 2012.
 
پایگاه‌های اطلاعاتی 
مرکز آمار ایران سالنامه آماری
سرشماری کارگاه‌های 10 نفر کارکن به بالا
وزارت صنعت، معدن و تجارت، عملکرد آماری
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
               http: //www.investiniran.ir/fa/investmentlicensing/acceptplans