ارائه مدل توسعه صادرات فرآورده‌های نفتی در بازار بین المللی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی، گروه مدیریت بازرگانی، واحد امارات،دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات متحده عربی.

2 استاد گروه مدیریت بازرگانی،دانشکده مدیریت و اقتصاد،دانشگاه آزاد اسلامی،واحدعلوم و تحقیقات،تهران،ایران

3 دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، گروه مدیریت بازاریابی، تهران، ایران

4 دانشیارگروه مدیریت بازرگانی،دانشکده مدیریت و اقتصاد،دانشگاه آزاد اسلامی،واحدعلوم و تحقیقات،تهران،ایران

چکیده

تحریم‌های اعمال‌شده بر صنعت نفت کشور در سال‌های اخیر و مشکلات پیش‌ روی فروش نفت خام و فرآورده‌های آن و کاهش سهم بازار و درآمد حاصله از آن در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی، توجه به توسعه صادرات فرآورده‌ها و مشتقات نفتی را افزایش داده است. هدف پژوهش حاضر ارائه مدل توسعه صادرات فرآورده‌های نفتی است. این پژوهش از نوع کیفی و با به‌کارگیری رویکرد داده بنیاد نظام‌مند و به کمک تاکتیک تحلیل محتوای پنهان انجام‌شده و جهت جمع‌آوری داده‌ها با چهارده نفر از خبرگان صنعت نفت کشور که با رویکرد غیراحتمالی و به‌صورت گلوله برفی با پروتکل مشخصی در این مطالعه شرکت نموده‌اند، مصاحبه عمیق انجام شد. تحلیل داده در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی به کمک نرم‌افزار MaxQDA20 انجام گرفت و سپس مدل کیفی پژوهش طراحی شد. بر اساس یافته‌های پژوهش مقوله محوری، توسعه صادرات فرآورده‌های نفتی است و شرایط علی در این پژوهش عوامل سیاسی، عوامل اقتصادی، جایگاه نامطلوب و توجه به اهمیت توسعه صادرات مشتقات نفتی شناسایی شدند. شرایط زمینه‌ای شامل عوامل زیرساختی تولید فرآورده، منابع مالی، محیط کسب‌وکار، عوامل سازمانی، کیفیت محصول می‌باشند. شرایط مداخله‌گر نیز شامل دولت، تحقیقات بازاریابی، رقبا، دانش مدیریت، نظام بازاریابی، عوامل فناوری، آموزش، تبلیغات و رویه‌های اداری است. راهبردها شامل کنار گذاشتن تفکر خام فروشی نفت، بازنگری در استراتژی‌های صنعت نفت، کاهش دخالت دولت در صادرات فرآورده‌های نفتی، چابک‌سازی ساختارهای تصمیم‌گیری توسعه صادرات، حمایت از بخش خصوصی، مدیریت مصرف سوخت در کشور، تسهیل‌گری دولت در تأمین مالی، توسعه پالایشگاه‌ها و پترو پالایشگاه‌ها از طریق سرمایه‌های مردمی، توجه به شیوه‌های نوین بازاریابی، پایین آوردن سود صادرات حاصل از فروش نفت خام می‌باشد و در نهایت پیامدها، شامل کاهش وابستگی به درآمدهای نفت خام، کاهش اثرات تحریم‌ها، کاهش وابستگی به اقتصادهای جهانی، افزایش درآمدهای ارزی، ایجاد ارزش‌افزوده بالاتر، کاهش امکان رصد معاملات، رشد فناوری در کشور، بهبود روابط تجاری با منطقه و افزایش اشتغال است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Presenting the Development Model of Oil Products Export in the International Market

نویسندگان [English]

  • hamidreza jafari 1
  • hosein vazifehdust 2
  • Hameed Raza saeednia 3
  • kambiz heidarzadeh 4
1 Ph.D. student, Department of Business Administration, U.A.E Branch, Islamic Azad University, Dubai, United Arab Emirates.
2 Professor, Department of Business Management, Faculty of Management and Economics, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
3 Associate Professor and member of the Scientific Board, Islamic Azad University, Tehran North unit, Group Marketing Manager, Tehran, Iran
4 Associate Professor, Department of Business Management, Faculty of Management and Economics, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]

The sanctions imposed on the country’s oil industry in recent years, the problems facing the sale of crude oil and its products, and the decrease in market share and income from it at the regional and international levels have increased attention to the development of the export of oil products and derivatives. The current research aims to provide a model for the development of oil products export. This research is of a qualitative type, using the data approach of the systematic foundation and with the help of the hidden content analysis tactic, and to collect data with 14 experts of the country’s oil industry who participated in this study with a non-probability approach and the form of a snowball with a specific protocol. An in-depth interview was conducted. Data analysis was done in three stages open, central, and selective coding with the help of MaxQDA20 software and then the qualitative research model was designed. Based on the research findings, the main category is the development of the export of petroleum products. The causal conditions in this research were political factors, economic factors, unfavorable positions, and attention to the importance of the export development of petroleum products. Background conditions include infrastructural factors of product production, financial resources, business environment, organizational factors, and product quality. Intervening conditions also include government, marketing research, competitors, management knowledge, marketing system, technological factors, training, advertising, and administrative procedures. The strategies include abandoning the idea of selling crude oil, revising the strategies of the oil industry, reducing the government’s involvement in the export of petroleum products, making the decision-making structures of export development more agile, supporting the private sector, managing fuel consumption in the country, facilitating the government in the financing, and developing refineries. and petro-refineries through people’s capital, paying attention to new marketing methods, reducing export profits from the sale of crude oil, and finally, the consequences include reducing dependence on crude oil revenues, reducing the effects of sanctions, reducing dependence on global economies, increasing foreign exchange earnings, Creating higher added value, reducing the possibility of monitoring transactions, growing technology in the country, improving business relations with the region and increasing employment.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Export Development / Oil Industry / Grounded theory

مراجع

بازرگان، عباس. (1378). «مقدمه‌ای بر روش‌های کیفی و آمیخته، رویکردی متداول در علوم رفتاری». تهران: انتشارات دیدار.
پناهی‌فر، یعقوب؛ محمد خوش‌چهره؛ محمدرضا حمیدی‌زاده و عباس منوریان. (1400). «طراحی مدل خط‌مشی‌گذاری توسعه صادرات غیرنفتی در مناطق آزاد ایران». فصلنامه سیاست‌گذاری عمومی، 7(2), 167-185.
جلالی، رستم. (1391). «نمونه‌گیری در پژوهش‌های کیفی». مجله پژوهش‌های کیفی در علوم سلامت، دوره 1، شماره 4، ص 310 تا 320.
خورشیدی، غلامحسین؛ بهمن حاجی‌پور؛ شهریار عزیزی و حمید حنظل عیدانی. (1396). «طراحی و تبیین الگوی توسعه صادرات در مناطق آزاد تجاری ایران». پژوهش نامه بازرگانی، سال 21، شماره 83، صص 35-65.
دانایی‌فرد، حسن؛ مهدی الوانی؛ عادل آذر. (1393). «روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع». انتشارات صفار.
دیوانداری، علی؛ غلامحسین نیکوکار؛ محمد نهاوندیان و هاشم آقازاده. (1387). «بازار گرایی و عملکرد کسب‌وکار در ایران». نشریه مدیریت بازرگانی، سال اول، شماره 1، صص 39- 54.
رحیمی باغ‌ملک، جهانبخش؛ محمد حقیقی و سید ابوالقاسم میرا. (1398). «طراحی و تبیین مدل وفاداری بر مبنای تجربه مشتری در صنعت هتلداری با استفاده از استراتژی تئوری داده بنیاد». فصلنامه مدیریت بازرگانی، دوره 11، شماره 1، صص 125-140.
رنجبر، هادی؛ اکبر حق‌دوست؛ مهوش صلصالی و علی خوش‌دل. (1391). «نمونه‌گیری در پژوهش‌های کیفی: راهنمایی برای شروع». پژوهش علوم سلامت و نظامی، دوره 2، شماره 3، ص 238 تا 250.
صادقی، طاهره؛ عباس طالب‌بیدختی و رضا صداقت. (1390). «تدوین استراتژی‌های تبلیغات در ارتباط با صادرات پسته استان کرمان با استفاده از روش SWOT». اقتصاد کشاورزی، جلد 5، شماره 1، صص 123- 142.
عزیزی، سمیه و فخرالدین معروفی. (۱۳۹۷). «طراحی مدل موانع توسعه صادرات استان کرمانشاه». سومین کنفرانس بین‌المللی حسابداری، مدیریت و نوآوری در کسب‌وکار، کرج، دانشگاه جامع علمی کاربردی سازمان همیاری شهرداری‌ها.
عزیزی، شهریار؛ وحید مکی‌زاده و بهتاش جمالیه بسطامی. (1390). «مدل عملکرد صادراتی با رویکرد توانمندی‌های بازاریابی در صنعت نرم‌افزار ایران». مدیریت فناوری اطلاعات، سال سوم، شماره 6، صص 45- 62.
قره‌‌چه، منیره؛ محمدرضا کریمی علویجه و معصومه سادات اکبری‌نژاد. (1392). «تأثیر بازارگرایی و ارتباطات تجاری بر عملکرد صادراتی (موردمطالعه صنایع‌دستی استان تهران)». تحقیقات بازاریابی نوین، سال سوم، شماره 4، صص: 59- 76.
کاردان، ابراهیم؛ مصطفی فرخی استاد و سعیده باباجانی محمدی. (۱۳۹۶). «بررسی و رتبه‌بندی موانع توسعه صادرات و ترانزیت محصولات غیرنفتی به کشورهای آسیای میانه از طریق پایانه‌های استان خراسان رضوی موردمطالعه: پایانه مرزی سرخس». دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت و حسابداری، تهران، موسسه آموزش عالی صالحان.
محمدی، بیوک. (1393). «اصول روش پژوهش کیفی». تهران: پژوهش گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
محمدپور، احمد. (1397). «ضدِ روش: زمینه‌های فلسفی و رویه‌های عملی در روش‌شناسی کیفی». ویراست دوم، چاپ اول، قم: نشر لوگوس.
مدهوشی، مهرداد؛ غفار تاری. (1386). «استراتژی‌های توسعه صادرات غیرنفتی استان مازندران». فصلنامه پژوهش نامه بازرگانی، شماره 44، صص 195- 233.
نادری فر، مهین؛ حمیده گلی و فرشته قلجایی. (1396). «گلوله برفی روشی هدفمند در نمونه‌گیری پژوهش‌های کیفی». نشریه گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، دوره 14، شماره 41، ص 101-121.
Azizi, Shahriyar; Makizadeh, Vahid; Jamaliyeh Bastami, Behtash. (2016), the model of export performance with the approach of marketing capabilities in Iran's software industry. Information Technology Management, third year, number 6, pp. 45-62. (Persian).
Azizi, Somayeh; Maroufi, Fakhreddin (2017), Designing a model of export development barriers in Kermanshah province, Third International Conference on Accounting, Management and Innovation in Business, Karaj, University of Municipalities Cooperation. (Persian).
Bazargan, Abbas. (1378), an introduction to qualitative and mixed methods, a common approach in behavioral sciences, Tehran: Didar Publications, (Persian).
Creswell. J. W. & Miler, D. L (2000). Determining Validity In Qualitative Inquiry, Theory Into Practice, 39, 124-130.
Danaifard, Hassan; Elwani, Mahdi; Azar, Adel. (2014), Qualitative Research Methodology in Management: A Comprehensive Approach, Safar Publications, (Persian).
Divandari, Ali; Nikokar, Gholam Hossein;; Nahavandian, Mohammad; Aghazadeh, Hashem. (1387), market orientation and business performance in Iran, commercial management publication, first year, number 1, pp. 54-39, (Persian).
Jalali, Rostam. (2011), sampling in qualitative research, Journal of qualitative research in health sciences, volume 1, number 4, pp. 310-320, (Persian).
Khorshidi, Gholamhossein; Hajipour, Bahman; Azizi, Shahriar; Hanzal Eidani, Hamid (2016), Designing and explaining the export development model in Iran's free trade zones, Business Research, Year 21, Number 83, pp. 35-65. , (Persian).
Li, J. & Liu, L. (2018). Institutional Export Barriers on Exporters from Emerging Markets: Evidence from China, In Emerging Markets from a Multidisciplinary Perspective (pp. 331-338). Springer, Cham.
Love, James H. Roper, Stephen. Zhou, Ying. (2015). Experience, age and exporting performance in UK SMEs. International Business Review.
Lu, W. (2017). Essays on trade and export development (Doctoral dissertation).
Nemkova, E. Souchon, A. L. & P. Hughes (2012), Export Decision-making Orientation: An Exploratory Study, International Marketing Review, 29 (4), 349-378.
Panahifar, Yaqoub, Khoshchehra, Mohammad, Hamidizadeh, Mohammadreza, Manourian, Abbas. (1400). Designing a policy model for the development of non-oil exports in Iran's free zones. Public Policy Quarterly, 7(2), 167-185, (Persian).
Qareche, Manejeh; Karimi Alawicheh, Mohammadreza; Akbari Nejad, Masoumeh Sadat. (2012), the effect of market orientation and communication, (Persian).
Rahimi Baghmalek, Jahanbakhsh; Haghighi, Mohammad; Mira, Seyyed Abulqasem. (2018), designing and explaining the loyalty model based on customer experience in the hotel industry using the foundation data theory strategy, Business Management Quarterly, Volume 11, Number 1, pp. 125-140, (Persian).
Ranjbar, Hadi; Haqdoost, Akbar; Salasali, Mahvash; Khosh dek, Ali. (2011), Sampling in qualitative research: a guide for getting started. Health and Military Science Research, Volume 2, Number 3, pp. 238-250, (Persian).
Sadeghi, Tahereh; Taleb Bidakhti, Abbas; Sedaqat, Reza. (2016), compilation of advertising strategies related to Kerman province pistachio exports using SWOT method. Agricultural Economics, Volume 5, Number 1, pp. 123-142, (Persian).
Singh, Harcharanjit. Mahmood, Rosli. (2014). Aligning Manufacturing Strategy to Export Performance of Manufacturing Small and Medium Enterprises in Malaysia. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 85 – 95.
Strauss, A. & Corbin, J.M. (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Sage Publications, Inc.: Thousand Oaks, CA.
Yan, H. Wickramasekera, R. & Tan, A. (2018). Exploration of Chinese SMEs' export development: The role of managerial determinants based on an adapted innovation related internationalization model. Thunderbird International Business Review, 60(4), 633-646.
 
 
 
بررسی‌های بازرگانی
دوره 21، شماره 118 - شماره پیاپی 118
فروردین و اردیبهشت 1402
صفحه 101-114

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 تیر 1401
  • تاریخ بازنگری: 19 مرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 26 مرداد 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار